LEES OOK: NDP EN DE ECONOMIE DL 1
BESCHOUWING — Suriname terug op internationale kapitaalmarkt: Kansen en risico’s voor investeerders
in Achtergronden, Actueel, Economie, Olie & Gas
Suriname heeft vorige week nieuwe staatsobligaties aangeboden aan internationale investeerders, maar zoals de regering zelf aangeeft in het prospectus, zijn er aanzienlijke risico’s verbonden aan deze beleggingen. De regering gaf twee obligaties uit die respectievelijk in 2030 en 2035 vervallen. Het streven was volgens ingewijden om 1,5 miljard US dollar op te halen, maar beleggers hebben voor 1,6 miljard US dollar ingeschreven, meldden internationale financiële nieuwssites.
Tekst Ivan Cairo
“Investeren in de notes brengt risico’s met zich mee”, stelt het memorandum. “Wij zijn van mening dat de volgende risico’s en onzekerheden de marktwaarde van de notes of ons vermogen om onze verplichtingen onder de notes na te komen, nadelig kunnen beïnvloeden”, aldus een waarschuwing in het prospectus waar de Ware Tijd de hand op heeft weten te leggen.
“Hoge opbrengsten gaan gepaard met hoge risico’s”
Suriname, een opkomende markt die sterk afhankelijk is van natuurlijke hulpbronnen, probeert het vertrouwen van investeerders te herstellen na historische wanbetalingen. Analytici en beleggers wegen nu de potentiële opbrengsten van nieuwe investeringen af tegen een complexe mix van economische, politieke en milieu-uitdagingen.
Economische risico’s
De Surinaamse economie is gevoelig voor wereldwijde ontwikkelingen. Het prospectus somt een breed scala aan risico’s op: “wijzigingen in economische of fiscale beleidsmaatregelen in Suriname; het vermogen van Suriname om belangrijke economische hervormingen door te voeren; algemene economische en bedrijfsomstandigheden in Suriname en de wereldeconomie; het opleggen van handelsbelemmeringen door de handelspartners van Suriname; en de impact van vijandelijkheden of politieke onrust in andere landen.”
Volatiliteit in grondstoffen, kapitaalmarkten en internationale investeerdersstemming kan de liquiditeit en marktprijs van de obligaties aanzienlijk beïnvloeden. Negatieve ontwikkelingen in andere opkomende markten kunnen Suriname treffen via een zogenoemd “besmettingseffect”, zelfs als lokale omstandigheden stabiel blijven.
Erfenis van wanbetalingen
Suriname heeft in het verleden zijn staatsobligaties niet betaald, onder meer de notes van 2023 en 2026. “In november 2020 heeft Suriname geen betalingen gedaan op zijn notes die zouden vervallen in 2023 en 2026, en deze in juni 2021 door de houders van de notes als wanbetalingen (defaults) werden verklaard. Dit was de eerste geregistreerde default van Suriname ooit”, staat in het memorandum.
Na de wanbetaling trad Suriname in een IMF Extended Fund Facility-programma met financiering van ongeveer 620,5 miljoen US dollar onder voorwaarde van fiscale hervormingen en schuldsanering. Hoewel de herstructurering de druk heeft verminderd, waarschuwt het prospectus dat “eventuele verdere wanbetalingen door Suriname op zijn staatschulden de marktwaarde van de notes materieel nadelig kunnen beïnvloeden en het vermogen van de republiek om hoofdsom- en rentebetalingen te doen, vrij van het risico van beslaglegging, kunnen belemmeren”.
Afhankelijkheid olie- en goudproductie
De toekomstige fiscale stabiliteit is sterk afhankelijk van het Granmorgu offshore oil project, ontdekt in 2019. Staatsolie produceert momenteel 16.000 tot 17.000 vaten olie per dag, terwijl GranMorgu vanaf 2028 naar verwachting 200.000 tot 220.000 vaten per dag zal produceren. Het prospectus benadrukt: “Naast directe fiscale voordelen voor de regering uit royalty’s op bruto productie-inkomsten en profit oil sharing, omvatten de verwachte indirecte voordelen hogere dividenden van Staatsolie, inkomstenbelasting op de belastbare winst van de aannemers en hogere inkomstenbelasting van werkgelegenheid, toeleveringsketens en gerelateerde sectoren.”
De verwezenlijking van deze voordelen is onzeker. Vertragingen in infrastructuur, technische storingen of milieu-incidenten kunnen de productie vertragen of verlagen. Ook geopolitieke spanningen, verschuivingen in energiebeleid of ongunstige weersomstandigheden kunnen impact hebben. “Elk van deze risico’s zou de fiscale positie van Suriname en de economische groeivooruitzichten materieel nadelig kunnen beïnvloeden en op zijn beurt het vermogen om aan zijn verplichtingen onder de Notes te voldoen, evenals de marktprijs van de notes”, waarschuwt het prospectus.
Goudproductie is eveneens cruciaal, goed voor bijna 80 procent van de exportopbrengsten tussen 2020 en 2024 en ongeveer een kwart van het overheidsbudget. Staatsolie heeft aandelen in belangrijke goudmijnen en de overheid bezit 5 procent van de Rosebel-mijn. Het memorandum stelt: “De regering ontvangt momenteel aanzienlijke fiscale inkomsten van het staatsoliebedrijf Staatsolie in de vorm van belastingen en dividenden en de verwachte offshore productie van het Granmorgu Oil Project zal naar verwachting aanzienlijke inkomsten genereren voor de regering”.
Dutch disease en fiscale uitdagingen
Suriname loopt risico op ‘Dutch disease’, waarbij resource windfalls leiden tot waardestijging van de lokale munt, inflatie en verzwakking van andere sectoren. Ondanks wetgeving om olie-inkomsten te beheren, waarschuwt het prospectus: “Niettegenstaande deze beleidsmaatregelen, kan Dutch disease leiden tot een appreciatie van de wisselkoers, waardoor lokaal geproduceerde concurrerende goederen en diensten niet-concurrerend worden en in het verlengde daarvan de kwetsbaarheid voor cycli in grondstoffen wordt versterkt”. Hoge schulden, afhankelijkheid van grondstoffen en marktvolatiliteit vergroten de kwetsbaarheid voor binnenlandse en internationale schokken.
Politieke en sociale onzekerheid
Politieke instabiliteit blijft een factor. Suriname heeft in de jaren tachtig en negentig sociale en politieke onrust gekend, met conflicten tussen etnische groepen, guerrillabewegingen, staatsgrepen en militaire dictaturen. “Verslechterende veranderingen in de politieke en sociale omgeving in Suriname zouden een destabiliserend effect op de regering kunnen hebben, wat de Surinaamse economie en het vermogen van Suriname om betalingen te doen op zijn uitstaande publieke schulden, inclusief de notes, nadelig zou kunnen beïnvloeden”, staat in het prospectus.
De verkiezingen van mei 2025 resulteerden in een gefragmenteerd parlement. De Nationale Democratische Partij vormde een coalitie en koos Jennifer Geerlings-Simons als eerste vrouwelijke president. Hoewel de overgang vreedzaam verliep, blijft politieke stabiliteit een aandachtspunt voor investeerders.
Valuta-, inflatie- en renterisico’s
De Surinaamse dollar heeft aanzienlijke depreciatie doorgemaakt. In oktober stond de koers op SRD 39,40 per US dollar, met een risico op lagere fiscale inkomsten en kapitaaluitstroom. Ook de inflatie is volatiel geweest, met pieken van 60,7 procent in 2020 en 2021, maar dalend naar 10,1 procent in 2024.
Wereldwijde rentestijgingen kunnen Suriname extra druk geven op schuldendienstkosten en financieringsmogelijkheden. Het prospectus merkt op dat een dergelijke situatie “het vermogen van Suriname om zijn uitstaande publieke schuld, inclusief de notes, te bedienen nadelig zou kunnen beïnvloeden”.
Juridische, markt- en structurele risico’s
Suriname is een soevereine staat, waardoor het moeilijk is buitenlandse rechtszaken af te dwingen. Buitenlandse investeerders zouden Surinaamse rechtbanken moeten inzetten, met beperkingen op beslaglegging. Bovendien is er geen gevestigde secundaire markt voor de notes. “We weten niet in welke mate de interesse van investeerders zal leiden tot de ontwikkeling van een actieve handelsmarkt voor de notes van beide series of hoe liquide die markt zal worden als ze zich ontwikkelt”, aldus het prospectus.
Daarnaast kunnen collectieve acties ertoe leiden dat een meerderheid van obligatiehouders de voorwaarden wijzigt, waarbij alle houders gebonden zijn. Extra uitgiften van notes kunnen de bescherming van bestaande investeerders verzwakken.
“Hoge schulden, afhankelijkheid van grondstoffen en marktvolatiliteit vergroten de kwetsbaarheid voor binnenlandse en internationale schokken”
Conclusie: hoge risico’s, potentieel hoge opbrengst
Hoewel de regering optimistisch is over de toekomstige olie-inkomsten en fiscale hervormingen, schetst het prospectus een waarschuwend beeld. Tussen de afhankelijkheid van grondstoffen, politieke onzekerheid, hoge schulden en marktschommelingen zijn de risico’s voor investeerders aanzienlijk. “Elk van deze factoren, evenals volatiliteit in de markten voor effecten die vergelijkbaar zijn met de notes, kan de liquiditeit van en de handelsmarkt voor de notes nadelig beïnvloeden”, waarschuwt het memorandum.
Voor beleggers biedt Suriname kansen in een rijke natuurlijke hulpbronnenmarkt, maar de waarschuwingen zijn duidelijk: hoge opbrengsten gaan gepaard met hoge risico’s.
Regering herfinanciert buitenlandse schuld: geen nieuwe lening, wel ademruimte
Succesvolle uitgifte schept verwachtingen over financieel herstel
Suriname heeft met succes circa USD 1,6 miljard opgehaald op de internationale kapitaalmarkt. De operatie, begeleid door BofA Securities (Bank of America), maakt deel uit van een herfinanciering van bestaande staatsobligaties en markeert Surinames terugkeer op de internationale kapitaalmarkt. Hoewel de definitieve afwikkeling op 6 november wordt verwacht, wordt de transactie nu al gezien als een belangrijke stap in het herstel van financieel vertrouwen in het land.
Analyse | door de redactie Starnieuws
Volgens ingewijden betreft het geen nieuwe lening, maar een herfinanciering van de zogenoemde 7.95% Cash/PIK Notes due 2033, uitgegeven na de schuldherschikking van 2023. Beleggers konden hun bestaande obligaties tenderen – aanbieden voor terugkoop tegen een vaste prijs van USD 1.002,50 per USD 1.000 nominale waarde.
De opbrengst van de nieuwe obligatie-uitgifte wordt gebruikt om oude, duurdere schulden af te lossen. Daarmee verschuift de regering haar betalingsverplichtingen naar een latere periode, wanneer Suriname naar verwachting meer inkomsten uit de oliesector zal ontvangen. Het doel is helder: verlichting van de druk op de begroting in de komende jaren, zonder extra schulden toe te voegen aan de totale schuldpositie.
Een hoge regeringsbron benadrukt dat de operatie bedoeld is om “ruimte te creëren in de financiële ademhaling van de staat”. Suriname koopt dus geen tijd om te lenen, maar tijd om te groeien.
Een zorgvuldig geregisseerde operatie
Uit het officiële document Invitation for Offers to Tender for Cash the Securities van 23 oktober blijkt dat de transactie nauwkeurig is gepland. De uitnodiging aan obligatiehouders liep tot 29 oktober, waarna de resultaten op 30 oktober werden vastgesteld. De betaling en afwikkeling van de oude schuld volgt deze week.
De operatie werd uitgevoerd via het Automated Tender Offer Program van de Amerikaanse DTC, wat betekent dat uitsluitend professionele beleggers konden deelnemen. Dit waarborgt internationale transparantie en naleving van marktregels.
De herfinanciering maakt deel uit van een breder proces om Surinames externe schuld actief te beheren en de begrotingsdruk structureel te verlichten.
Voordelen op korte termijn
De voornaamste winst ligt in liquiditeitsruimte. Door dure obligaties te vervangen door schuldpapier met een lagere rente en een langere looptijd, dalen de jaarlijkse rentelasten. Dit creëert financiële ademruimte voor overheidsuitgaven in de komende jaren.
Volgens betrokken deskundigen biedt de operatie de mogelijkheid om structurele hervormingen voort te zetten, zonder dat de Staat opnieuw in acute betalingsproblemen komt. Tegelijk blijft de onderliggende schuld grotendeels in stand – het is een verschuiving van verplichtingen, geen vermindering.
De strategie kan dus slechts duurzaam zijn als de verwachte olie-inkomsten daadwerkelijk binnenstromen en de overheid de vrijgekomen ruimte inzet voor productieve investeringen.
Een test van vertrouwen op de internationale markt
Dat Suriname erin slaagde om ruim 1,6 miljard dollar op te halen, is opmerkelijk. De succesvolle plaatsing wijst op hersteld vertrouwen van investeerders.
Een belangrijk onderdeel van de operatie was de Financing Condition – de garantie dat de opbrengst van de nieuwe obligatie-uitgifte toereikend is om de oude schulden volledig af te lossen. Dit was een harde eis van de internationale markten.
Volgens financiële bronnen verliep de uitgifte succesvol mede dankzij de verbeterde kredietbeoordeling van Suriname. Hoewel de exacte rente nog niet openbaar is, wordt gesproken van een ‘gunstige rentevoet’ in vergelijking met eerdere emissies.
Geen IMF-programma, wel technische ondersteuning
De herfinanciering werd uitgevoerd buiten een formeel IMF-programma. Het vorige programma liep begin dit jaar af, maar Suriname blijft gebruikmaken van technische assistentie van het fonds. Dat betekent dat het IMF de regering nog begeleidt bij financieel beheer, zonder directe leningsafspraken.
Volgens ingewijden is dit een bewuste keuze: meer beleidsvrijheid, maar ook meer verantwoordelijkheid om zelf discipline te tonen.
Risico’s en aandachtspunten
De officiële uitnodiging aan beleggers bevat meerdere risicopunten. Transparantie blijft cruciaal: de regering heeft aangekondigd dat deze week meer details zullen worden vrijgegeven over de looptijd, rente en structuur van de nieuwe obligaties. Er zal informatie verschaft worden om welke schulden het gaat en hoe de aflossing plaatsvindt. Het gaat niet alleen om de Oppenheimer obligaties maar ook andere schulden.
Economisch analisten waarschuwen dat herfinanciering geen structurele oplossing is, maar slechts werkt als tijdelijke verlichting. Het succes hangt af van begrotingsdiscipline, politieke stabiliteit en het tijdig binnenkomen van inkomsten uit onder andere de olie-industrie en belastingmiddelen.
Economische en politieke betekenis
Deze operatie heeft ook een symbolische lading. Het is de eerste keer sinds de herstructurering van 2023 dat Suriname zelfstandig met succes toegang heeft gekregen tot de internationale kapitaalmarkt. Voor de regering-Simons is het een belangrijk signaal van herwonnen geloofwaardigheid in financieel beheer. In feite was deze operatie in de vorige periode voorbereid door onder andere het Bureau voor de Staatsschuld maar ze is niet uitgevoerd door de toenmalige regering.
De operatie past binnen een breder streven naar structurele economische hervorming en versterking van de relaties met internationale financiële instellingen en investeerders.
De volgende stap
Rond 6 november worden meer details over de transactie bekendgemaakt. Dan zal duidelijk worden tegen welke rente en onder welke voorwaarden de nieuwe obligatie is geplaatst, en hoeveel schuld effectief is ingekocht.
De uitkomst daarvan zal bepalend zijn voor de volgende fase in het financieel beleid: de vertaling van internationale rust in binnenlandse groei.
Slotbeschouwing
De herfinanciering van 1,6 miljard dollar is een technisch en diplomatiek succes, dat Suriname opnieuw positioneert als geloofwaardige partner op de internationale kapitaalmarkt. Maar de uitdaging begint nu pas: de vrijgekomen ruimte moet worden benut om structurele groei te creëren, zodat toekomstige regeringen niet opnieuw moeten herfinancieren om oude schulden te betalen.
De operatie bewijst dat financieel herstel niet begint met leningen, maar met vertrouwen – en dat vertrouwen, eenmaal teruggewonnen, zorgvuldig moet worden onderhouden.
https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/89005
De Centrale Bank kijkt toe terwijl de koers explodeert
Wanneer de governor van de Centrale Bank zélf toegeeft dat “de valutamarkt compleet imperfect” is, dan weet je dat de crisis niet slechts een rimpeling is, maar een zinkend schip.
Maurice Roemer weet precies waar de schoen wringt — speculatie, gebrek aan regels, vriendjespolitiek — maar weigert op de noodrem te drukken. En dat terwijl de burger op straat al dagenlang vruchteloos achter een paar honderd Amerikaanse dollars aanloopt.
Het is niet dat de dollars er niet zijn. Ze zijn er, maar niet voor iedereen. Ze zijn voor wie de juiste contacten heeft, voor wie weet bij welke cambio de telefoons rinkelen als de markt ‘droog’ is. De gewone burger mag wachten, smeken, of zich laten afschepen met een koers die nergens meer op gebaseerd is. En ondertussen blijft de Centrale Bank vergaderen, overleggen en verklaren.
“Een markt zonder regels is geen markt,” zegt Roemer terecht. Maar wat is een Centrale Bank zonder tanden? Een waakhond die toekijkt terwijl de speculanten het erf leegroven.
Al tig jaar lang weet men waar het probleem zit: te veel vrijheid zonder verantwoordelijkheid. De valutamarkt is verworden tot een speeltuin voor insiders, waar de koers niet langer een weerspiegeling is van economische realiteit, maar van hebzucht. De governor spreekt over “adequate wetgeving” en “verantwoord marktgedrag.” Mooie woorden, maar intussen is de inflatie de burger aan het wurgen.
Het is alsof men de brandweer hoort zeggen dat ze “nadenken over een nieuw blusplan,” terwijl het huis al in vlammen opgaat.
En dan de hypocrisie van beleid: de overheid zegt sober te zijn, maar de naschokken van haar uitgavenbeleid blijven voelbaar. De Centrale Bank probeert die met ‘openmarktoperaties’ te neutraliseren; een mooi woord voor dweilen met de kraan open.
De werkelijkheid is simpel: zolang er geen transparantie komt in de toewijzing van valuta, zolang de politieke elite en hun handlangers blijven profiteren van voorkeurskoersen, en zolang de Centrale Bank geen harde maatregelen neemt tegen malafide handelaren, zal de koers nooit stabiliseren.
De Surinaamse burger verdient beter dan monetaire poëzie. Wat nodig is, is politieke moed en een governor die niet enkel constateert, maar corrigeert.
WAAR KOMT EEN MILJARD USD INEENS VANDAAN?
De staat Suriname heeft geadverteerd een bod te doen op iets minder dan USD 700 miljoen aan obligaties, inclusief de achterstallige rente. Het geheel zal de staat een slordige miljard USD kunnen kosten, als de markt erop reageert. Het zal de staat op lange termijn het nodige besparen en opleveren, omdat toekomstige rente bespaard wordt, obligatiehouders met hun handen van onze grondstoffen af zullen moeten blijven en de internationale kapitaalmarkt het signaal krijgt dat Suriname haar verplichtingen nakomt. Het zal in een keer een behoorlijke sprong vooruit betekenen in onze creditrating, wat als indirect effect heeft dat wij niet alleen betere voorwaarden voor nieuw kapitaal krijgen, maar ook een betere rente op lopende, bestaande leningen in sommige gevallen. Er valt niet te ontkennen dat er voordelen aan zijn. Die voordelen lijken misschien nog verder voorbij het nationaal economische. De geruchten in financiële kringen zijn dat bij uitgave van de obligaties, machtige politici, witwassers en andere corrupte figuren het instrument gebruikt hebben om geld van twijfelachtige herkomst schoon en giraal terug te krijgen. Vooral die groep lacht zich suf. De achterstallige rente alleen is praktisch een cadeautje, waarop men na de rondes van herschikking niet hoefde te rekenen, net als het feit dat de obligaties tegen ‘par’, oftewel één op één prijs, worden aangeboden. Volstrekt ongebruikelijk voor de categorie aan noodlijdende effecten, waar de obligatie onder de omstandigheden enige tijd al toebehoord heeft.
De grote vraag is natuurlijk waar een miljard USD in besteedbaar overheidsinkomen plotseling vandaan komt. Op de begrotingen tot nu toe komt dat bedrag niet voor. Het zou de grootste uitgave ineens zijn die de Surinaamse staat ooit gedaan heeft. We hebben het over acht Afobakadammen, ruim vier Bosjebruggen, anderhalve Staatsolieraffinaderij, drie nieuwe SLM-vliegtuigen, ongeveer driekwart van wat de staat Suriname normaal in een jaar begroot om uit te geven. Er zijn verschillende mogelijkheden. Een mogelijkheid is dat het aanbod alleen gedaan wordt met de voordeeltjes in gedachten, en dat de staat voor zichzelf de mogelijkheid uitonderhandeld heeft om het aanbod geheel of gedeeltelijk af te wijzen.
Een mediastunt, een poker bluf om ons imago en hopelijk onze creditrating op te vijzelen. Een andere mogelijkheid is dat het oud instrument opgezogen wordt om een nieuw instrument te introduceren, zoals een nieuwe obligatie voor een hoger bedrag.
Tijdens President Santokhi waren de ministers van Financiën en Planning daar geen voorstander van en minister Achaibersing heeft de olieopbrengsten volledig uit handen van de schuldeisers willen houden. Zijn opvolger had geen enkele moeite met het weggeven van de eerste paar honderd miljoen aan opbrengsten uit GranMorgu als Value Recovery Instrument aan de obligatiehouders. De Simons-Rusland regering heeft nooit enige toezegging gedaan, olie met rust te laten of de opbrengsten voor toekomstige generaties te reserveren. De derde en meest waarschijnlijke mogelijkheid is dat dit heel verhaal rechtstreeks olie en gas gerelateerd is en dat wie ons ook geld biedt, een nog ruimere zekerheid of aanspraak krijgt op inkomsten uit offshore olie of onderdelen van de olie of olieproductie zelf.
Wie vandaag de gevers en morgen de nemers zijn, is niet helder, maar qua kennis, betrokkenheid en risico appetijt zijn er vier hoofdzakelijke windstreken van waaruit de interesse kan komen. De eerste is Westers vanuit de Verenigde Staten, Nederland en Frankrijk, als bekenden in de omgeving, bekenden met de geschiedenis en betrokkenheid bij de offshore en de spinoff van de offshore. De tweede zijn onze twee grote bilaterale schuldeisers, opkomende machten en pakketsponsoren onder verschillende regeringen: China en India.
De derde is een combinatie van ontwikkelingsorganisaties, zoals de ontwikkelingsbanken en monetaire fondsen in de ‘lender of last resort’ sfeer, die grotendeels de vorige regering op de been hebben gehouden. En de vierde is de meedogenloze, cijfergestuurde kapitaalmarktrichting zelf, van hedge funds, private equity, speculanten, special purpose vehicles en derivatenboeren. Er zijn daaronder geen goede opties, filantropen, of Surinaamse nationalisten te vinden. Wat de regering het volk, via De Nationale Assemblee, verschuldigd is, is de uitleg van hoe dit zal werken, met wie wij in zee (of voor de kust) gaan, hoe wij ervoor gaan betalen en waarom dit wel of geen slimme keuze is. Op dit moment riekt het naar achterkamertjes sigaarlucht en Blue Label.
https://dagbladdewest.com/2025/11/01/waar-komt-een-miljard-usd-ineens-vandaan/
Simons-Rusland doen waar ze echt goed in zijn: Weer 1.6 miljard lenen!
Zodra de NDP aan de macht is begint het failliet van Suriname. Monetaire-Tralalaa is begonnen!
In nog geen jaar tijd weer flink lenen en dan zonder details te verschaffen hoe de leentransacties precies vorm hebben gekregen.
Precies zoals het ging onder 10 jaar Bouta. Daarom moest het leenplafond omhoog, er moest weer geleend kunnen worden. Ik had hier in eerdere artikelen al op gewezen. De “Koelie” regering (terwijl ABOP “Marrons” zijn), heeft in 5 jaar, 10 jaar rommel van NDP opgeruimd, en NDP zit er nog geen jaar en het is weer zover, er wordt 1.6 miljard geleend.
Waar zijn de dada en dodo’s van de Suriname? Waar zijn Ghetto Mama’s en Papa’s? Waar zijn de NDP-economen? En oh ja, de OMO’s zouden toch afgeschaft worden? Niet gebeurd! De koers blijft stijgen. Iedere maand weer 10% stijging van de prijzen.
NPS doet dit keer mee omdat de NPS eigenlijk niet meer bestaat. De NPS is al voor de verkiezing opgegaan in de NDP. De NPS is net een auto die van buiten groen is maar de motor en alle onderdelen van de auto zijn paars, dus NDP- T-shirt groen, de rest NDP.
In dit artikel sta ik stil bij een oud patroon van de NDP dat het land keer op keer overkomt. Gaat het dit keer weer gebeuren?
Enige positieve, een groot verdienste van de regering Santokhi-Brunswijk
Allereerst het positieve: Suriname laat zien dat het toegang heeft tot internationale kapitaalmarkten. Als Chan en Bravo niet hadden gedaan wat ze hebben gedaan met IMF en het failliet van 10 jaar NDP hadden opgedweild dan was dit NIET mogelijk geweest. Was Suriname nu een internationale Paria. Zie hier hoe beleid werkelijk werkt!
Het aantrekken van in totaal circa 1,575 miljard dollar via nieuwe obligaties (2030 en 2035) tegen rentes van ongeveer 8–8,5% wekt de indruk van sterke beleggersinteresse en verbeterde marktreceptie ten opzichte van eerdere gesprekken waarin hogere tarieven werden genoemd.
Dat is relevant: lagere financieringskosten betekenen minder druk op toekomstige begrotingen en vergroten de ruimte om oude, dure of onhoudbare schuld te herstructureren.
De aangekondigde terugkoop van de 2033-notes, tegen een prijs rond of iets boven par, is een rationele stap in een strategisch schuldherstelproces: vervroegde aflossing en het uitlijnen van looptijden kunnen pieken in aflossingsverplichtingen dempen en daarmee de kortetermijnfinanciën stabiliseren.
Dan nu de rest van het verhaal
NDP leent weer en vertelt niet eens mooie verhaaltjes.
Normaal doet NDP dat wel maar kan dat nu niet. De regering-Simons/Rusland, NDP, heeft weer besloten dat lenen de nationale sport is. Met breed lachende persberichten en het officiële mantra “uitermate positief” wordt een nieuwe serie dollarobligaties de markt ingestuurd, er wordt weer geleend.
Suriname is opnieuw massaal het buitenland gaan lenen, net als in de jaren voor 2020 onder het bewind van Desi Bouterse.
De feiten zijn helder: Paramaribo plaatste recent twee series dollarobligaties — 525 miljoen dollar met looptijd tot 2030 en 1,05 miljard dollar tot 2035 — tegen rentes van ongeveer 8–8,5%.
Tegelijkertijd werd een tender geopend voor ruim 693 miljoen dollar aan uitstaande 7,95%-notes die in 2033 aflopen, waarbij beleggers ongeveer 1.002,50 dollar per 1.000 dollar nominale waarde werden geboden, exclusief opgelopen rente.
De intentie is duidelijk: bestaande verplichtingen verschuiven, pieken in aflossingen worden afgezwakt en er wordt gezocht naar tijdelijke begrotingsruimte. Maar dergelijke transacties zijn niet neutraal — zij bepalen de toekomstige financiële kwetsbaarheid van het land.
Een eerste kritiekpunt is fundamenteel
Suriname blijft een groot schuldenprobleem hebben terwijl de aanwas van structurele inkomsten uit bijvoorbeeld olie en gas onzeker en tijdsgebonden is.
De hoop dat op tijd substantieel extra inkomsten uit hydrocarbons binnenkomen voert al jaren als onderstroom in beleidsdiscussies. Mocht die inkomstenstroom uitblijven of later dan verwacht raken, staan we opnieuw met lege handen.
De huidige credit ratings en de hoogte van de rente spreken boekdelen: beleggers vragen premies die de kosten van lenen substantieel verhogen.
Rentes van rond 8% zijn in wereldwijde context hoog en betekenen dat een groot deel van toekomstige inkomsten naar schuldservice zal vloeien in plaats van naar investeringen of sociale uitgaven.
Dat brengt ons bij een ongemakkelijke maar onontkoombare vergelijking: de periode voor 2020, waarin Suriname ook zwaar leende, leidde uiteindelijk tot een crisissituatie waarbij de overheid in financiële problemen raakte.
De geschiedenis waarschuwt dat hernieuwde afhankelijkheid van buitenlandse leningen, zonder tegelijk structurele inkomstenbronnen en strenge bestedingsregimes veilig te stellen, een recept is voor herhaling. Het risico is dat nieuwe leningen slechts tijdelijke verlichting bieden, waarna de kerndynamiek — hoge schuldservice, onvoldoende groei, en gebrek aan buffers — weer de kop opsteekt.
Een tweede punt van kritiek
Gaat over governance en bestedingsdiscipline. Elke keer dat de staat nieuwe leningen aangaat, moet de Surinaamse samenleving zich afvragen: waar gaat het geld heen? De regering claimt dat de aangegane leningen deels dienen voor schuldafbouw en overbrugging.
Maar er is een reëel gevaar dat geld in bodemloze putten verdwijnt. Neem de Surinaamse Luchtvaart Maatschappij (SLM): decennialang verliesgevend, structureel gefinancierd door de staat en goed voor minder dan 1% van de werkgelegenheid.
Toch blijft SLM een groot beslag leggen op publieke middelen. Het is niet vergezocht om te vrezen dat nieuwe kredieten op vergelijkbare wijze kunnen worden aangewend — niet primair voor productieve investeringen die inkomsten genereren, maar voor het dekken van operationele tekorten en het in stand houden van inefficiënte ondernemingen.
Dat ondermijnt de klassieke argumenten om te lenen: investeren voor groei en toekomstige aflossing.
Transparantie is een derde groot probleem
De regering beroept zich op internationale compliance als reden om details nog niet openbaar te maken. Begrijpelijk tot op zekere hoogte — financiële transacties vragen discretie — maar de tegenhanger is dat het binnenlandse publiek in het duister blijft tasten.
In een land waar vertrouwen in economische beleid broos is, is het gebrek aan heldere, tijdige informatie schadelijk. Als cijfers in internationale media circuleren en de regering die afwijst zonder eigen concrete gegevens prijs te geven, voedt dat speculatie en onzekerheid.
Goed bestuur vereist dat beleidsmakers snel en eerlijk communiceren over bedragen, rentelasten, netto schuldvermindering en de precieze inzet van middelen.
Drie dringende aanbevelingen: NO GO BOS A MONI (Simons en Rusland 3 keer luid opzeggen)
Wat moet de regering-Simons/Rusland nu doen om te voorkomen dat geschiedenis zich herhaalt? Drie dringende aanbevelingen:
1. Openbaarheid en verantwoording: publiceer zo snel mogelijk de volledige transactiegegevens — netto-opbrengst, kosten (incl. fees aan banken), verwachte impact op schuldprofiel en begrotingsruimte, en concrete bestedingsdoelen. Zonder data blijft publieke steun fragiel.
2. Prioriteren van productieve bestedingen: nieuwe middelen mogen alleen worden ingezet voor projecten of maatregelen met aantoonbaar rendement en duidelijke businesscases. Het continu bijstorten van staatsmiddelen in verlieslijdende entiteiten zonder hervormingsvoorwaarden moet stopt. Suriname kent een geschiedenis van ego-projecten (NPS-West Suriname) en onproductief inzetten van geleend geld.
3. Breng inkomstenstructuur op orde: versnel beleid gericht op diversificatie van inkomstenbronnen en het versterken van de belastingbasis. Vertrouwen op onzekere olie- en gasinkomsten is geen financieel plan; het is hopen tegen beter weten in.
Conclusie: NDP en NPS (ook NDP), beide medeplichtig aan failliet van Suriname
Ja, ook de NPS heeft in het verleden veel geld van Suriname verbrast met het idee dat ze het land opbouwden. Denk aan het ego-project van de NPS: WEST SURINAME, waar nu apen de door tropische woekerplanten de oude achtergelaten treinen besturen. En nu zijn beide nu weer aan het stuur.
De keuze is evident: ofwel gebruikt Suriname deze leningen als een springplank naar duurzame stabilisatie — met strikte condities, transparantie en investeringen die groei genereren — ofwel verzandt het in herhaalde noodfinancieringen die uiteindelijk de lasten naar de belastingbetaler en toekomstige generaties schuiven.
De regering kan en moet leren van de fouten uit het recente verleden. Leningen op zich zijn geen misdaad; onverantwoorde en ondoorzichtige besteding ervan wel.
Zonder strikte discipline, duidelijke verantwoording en realistische inschattingen van olie- en gasinkomsten blijft het gevaar reëel: opnieuw naar de rand van faillissement. Suriname verdient beter dan een herhaling van oud beleid — het verdient heldere keuzes en verantwoord bestuur.
Anders is het puur een kwestie van tijd dat de VHP en ABOP weer moeten komen opdraven met dweilen om de achtergelaten failliete rommel van NDP-NPS weer op te moeten opruimen.
Barclays beveelt Suriname’s 2030-obligaties aan en verwacht goede prestaties
door Ivan Cairo
PARAMARIBO – De internationale investeringsbank Barclays heeft haar advies voor Surinaamse staatsobligaties verhoogd naar ‘overweight’. Deze positieve herziening volgt nadat Suriname in de afgelopen dagen voor ongeveer 1,6 miljard Amerikaanse dollar aan nieuwe staatsleningen plaatste en daarmee zijn schuldenportefeuille herschikte. Met de hogere waardering geeft Barclays aan dat het verwacht dat deze leningen beter zullen presteren dan vergelijkbare obligaties van andere landen.
Volgens strateeg Jason Keene, die donderdag een notitie publiceerde, blijft de bank vertrouwen houden in de eerste olieproductie in Block 58 in 2028, twee jaar voordat de nieuwe 2030-obligaties aflopen. “Hoewel er onzekerheid bestaat over de ontwikkeling van olie en gas, zien we dit als een belangrijke groeifactor voor het land,” schrijft Keene.
Positief beleggingsadvies
Barclays adviseert beleggers om de obligaties met looptijd tot 2030 aan te schaffen. Volgens de bank kan de opbrengst van de recente uitgifte Suriname helpen om zijn financiële reserves te versterken. Keene geeft aan dat een bezoek aan Suriname in augustus heeft bijgedragen aan een positiever beeld van de vooruitzichten in de energie-industrie. “Ondanks blijvende zorgen over de begroting, governance en uitvoeringscapaciteit blijven we ervan overtuigd dat offshore-olieprojecten een grote macro-economische impuls kunnen geven en beleggers voldoende bescherming bieden,” schreef hij.
Vertrouwen van investeerders
Een lokale belegger, die op basis van anonimiteit met de Ware Tijd sprak, noemt het feit dat Suriname meer heeft opgehaald dan beoogd een duidelijk signaal van vertrouwen in de economische toekomst van het land. De bron prijst het Surinaamse team voor de professionele voorbereiding en presentatie. “Ze hebben een fantastische job gedaan. Minister Wijnerman kreeg de lastigste vragen en heeft die goed beantwoord,” aldus de ingewijde. Vooral de garanties omtrent terugbetaling stonden centraal bij geïnteresseerde investeerders.
Minister van Financiën en Planning Adelien Wijnerman sprak onlangs in New York met potentiële beleggers, na deelname aan de IMF- en Wereldbankvergaderingen in Washington D.C. Minister van Olie- en Gas Patrick Brunings sloot deels digitaal aan. Volgens de bron ging het om grote institutionele partijen met kritische vragen. “Suriname heeft momenteel een sterk verhaal en dat is overtuigend gebracht,” zegt hij.
Kort na de verkiezingen van mei dit jaar brachten vertegenwoordigers van grote financiële instellingen zoals Morgan Stanley en Barclays al een bezoek aan Suriname voor gesprekken. Ook de nieuwe financiële adviseurs van de regering waren in september in Paramaribo voor overleg met de autoriteiten en Staatsolie.
Bestemming van de opbrengsten
Uit het prospectus, ingezien door de Ware Tijd, blijkt dat de opbrengsten worden gebruikt voor een inkoopbod op obligaties die in 2033 aflopen. Daarnaast wordt een speciaal fonds ingericht om de eerste vijf rentebetalingen op de nieuwe leningen veilig te stellen. Het fonds zal eveneens dienen voor de latere aflossing van resterende 2033-obligaties en mogelijk voor vervroegde afbetaling van bepaalde bilaterale schulden en olie-gerelateerde waardepapieren. Ook kosten verbonden aan de uitgifte en het inkoopproces worden uit dit fonds betaald.
Extra zekerheid
Het fonds, inclusief alle aangehouden bedragen en investeringen, wordt als zekerheid geblokkeerd bij Wilmington Trust, zodat de verschillende schuldeisers en obligatiehouders erop kunnen vertrouwen dat er voldoende middelen beschikbaar zijn voor hun betalingen. Deze maatregel maakt deel uit van Suriname’s bredere strategie om de staatsschuld te beheren en de financiële positie van het land te versterken, terwijl het vertrouwen van investeerders in de Surinaamse markten behouden blijft.
CBvS governor Roemer: Valutamarkt is ‘compleet imperfect’
Maurice Roemer, governor CBvS
De valutamarkt functioneert verre van perfect. “Onze valutamarkt is compleet imperfect,” zegt governor Maurice Roemer van de Centrale Bank van Suriname (CBvS) in gesprek met Starnieuws. Volgens hem wordt de koers te veel bepaald door speculatie, verwachtingen en concurrentie, in plaats van door economische fundamenten. “Een markt zonder regels is geen markt,” benadrukt hij.
De CBvS wil daarom, in overleg met de overheid, werken aan adequate wetgeving en duidelijke regels voor het functioneren van de valutamarkt. “Het is tijd om te zorgen dat koersvorming weer plaatsvindt op basis van reële economische factoren, en niet op irrationele motieven of winstbejag.”
De leiding van de CBvS hield deze week een bijzonder overleg met vertegenwoordigers van banken en cambio’s, ook die niet bij een formele organisatie zijn aangesloten. Roemer zegt dat de gesprekken nodig waren omdat de markt te veel wordt gedomineerd door spelers die koersnoteringen vaststellen zonder fundamentele overwegingen.
Volgens hem zijn de belangrijkste fundamenten voor een koers het fiscaal beleid (de uitgaven van de overheid) en het monetair beleid, dat onder verantwoordelijkheid van de CBvS valt. De bank heeft de afgelopen periode verschillende keren geïntervenieerd op de valutamarkt om irrationele prijsstijgingen te dempen. “De interventies waren nodig omdat de koers te snel steeg door concurrentie en speculatie. Dat gedrag versnelt het tempo van koersverhogingen en staat los van de economische realiteit.”
Maatschappelijk onverantwoord
Hoewel de koers de laatste tijd enigszins stabiel bleef, blijft volgens Roemer het probleem dat noteringen van cambio’s en banken vaak worden beïnvloed door partijen die niet transparant opereren. “Het ergste is wanneer instellingen hun koers baseren op wat malafide organisaties aanbieden. Dan krijg je concurrentie met illegale spelers – en dat is maatschappelijk onverantwoord.”
De governor doet daarom een oproep aan banken en cambio’s om malafide koersen en informele handel te melden bij de Centrale Bank. Zulke praktijken verstoren de totstandkoming van een uniforme koers, zegt hij. “Argumenten dat men zich moet aanpassen aan die illegale koersen zijn onaanvaardbaar.”
Roemer benadrukt dat het mandaat van de CBvS gericht is op prijsstabiliteit en een aanvaardbare inflatie. Een uniforme koers is daarin cruciaal. “Het monetair raamwerk van de CBvS is erop gericht om via het terugdringen van overtollige liquiditeiten invloed uit te oefenen op de koers, de inflatie en de rente,” legt hij uit. Hij erkent dat dit systeem nog niet optimaal werkt, maar dat de bank werkt aan een effectiever raamwerk om het mandaat beter uit te voeren. “In een kleine, open economie als Suriname werkt een koersstijging voor meer dan zestig procent door in de prijzen. Dat maakt het koersbeleid extra belangrijk.”
Vraag niet op economische noodzaak
Een bijzonder aspect van Suriname is volgens Roemer dat iedere burger vrij toegang heeft tot de valutamarkt. “In vergelijking met andere landen is Suriname bijna uniek: iedereen mag vreemde valuta kopen en verkopen, en een valutarekening bij een bank aanhouden. Dat beïnvloedt de markt sterk.”
Volgens de banktopper wordt beschikbare valuta in principe gebruikt voor importbetalingen, maar veel personen en bedrijven kopen vreemde valuta puur om hun vermogen te beschermen of winst te maken. “Dan krijg je een vraag die niet gebaseerd is op economische noodzaak, maar op voorzorg, speculatie of winstbejag. Daardoor verliest de koers haar economische basis.”
De governor pleit voor een evenwicht tussen vrijheid en regulering. “De absolute vrijheid die we sinds de jaren negentig hebben om over valuta te beschikken, moet herzien worden. Ik zeg niet dat die vrijheid moet verdwijnen, maar ze moet wel aan regels worden onderworpen. Een absolute vrijheid van de markt kan resulteren in ‘survival of the fittest,” stelt hij.
Roemer wijst erop dat het bedrijfsmatig verhandelen van valuta volgens de wet een economisch delict is, maar dat de huidige wetgeving daar onvoldoende duidelijk over is. “We ontberen wetgeving die dit marktmechanisme in goede banen leidt. Die lacune moeten we snel adresseren als we de koopkracht willen beschermen en de inflatie naar normale proporties willen brengen.”
Verantwoord marktgedrag
De CBvS wil voortbouwen op de successen van de afgelopen jaren, waarin via het gewogen gemiddelde systeem een redelijke unificatie van de koersnotering is bereikt. “We moeten dat succes behouden,” zegt Roemer. “Een goed gereguleerde markt versterkt de geloofwaardigheid van het monetaire beleid.” De governor roept op tot verantwoord marktgedrag. “Koersvorming mag geen handelsproduct worden dat enkel draait om winst. We moeten met z’n allen werken aan een gezonde markt waarin de koers wordt bepaald door economische realiteit, niet door speculatie.”
Over het huidige fiscaal beleid van de regering wil de governor nog geen definitieve uitspraken doen.
“Sinds haar aantreden is niet gebleken dat de regering zich gedraagt als een partij die uitgaven doet zonder rem, vooral niet in de consumptieve sfeer,” merkt hij op. Wel ziet de Centrale Bank nog naschokken van het uitgavenbeleid uit de afgelopen regeerperiode. “Dat ebt nog na. Wij proberen dat te neutraliseren met onze openmarktoperaties,” zegt Roemer. “Wanneer de overheid veel uitgeeft, moet de Centrale Bank verkrappend optreden.”
https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/88979
Ruim 419 miljoen US dollar geboden op terugkoop 7,95 procent-obligaties
Suriname accepteert alle inschrijvingen
PARAMARIBO — Suriname heeft alle geldige inschrijvingen geaccepteerd die zijn ingediend in zijn contante terugkoopaanbod voor de 7,95 procent Cash/PIK Notes, die in 2033 vervallen, wat een belangrijke stap markeert in het lopende schuldbeheer van het land. Houders van deze obligaties werden op 23 oktober uitgenodigd in te schrijven.
ADVERTISEMENT
In een bekendmaking vrijdag via PRNewswire bevestigde Suriname de resultaten van de uitnodiging tot het indienen van biedingen, die op 30 oktober om vijf uur ’s middags New York-tijd afliep. De overheid meldde dat houders 419,83 miljoen US dollar aanboden, wat 60,51 procent vertegenwoordigt van de 693,77 miljoen US dollar uitstaande hoofdsom.
“Om de terugkoop te financieren heeft Suriname twee andere obligaties uitgezet die respectievelijk in 2030 en 2035 vervallen”
Alle geldige inschrijvingen werden volledig geaccepteerd. “De republiek heeft alle geldig ingediende effecten volledig geaccepteerd voor aankoop, volgens de voorwaarden in de uitnodiging. Er wordt daarom geen verdeelsleutel toegepast”, aldus het persbericht.
Voorts wordt aangegeven dat Suriname, naar eigen inzicht, ook aanbiedingen die na de sluitingsdatum van de uitnodiging binnenkomen kan accepteren, mits dit in overeenstemming is met de wet en de voorwaarden van de uitnodiging. Late inschrijvingen zullen van geval tot geval worden beoordeeld.
Afwikkeling en financiering van terugkoop
De afwikkeling van de transacties staat gepland voor rond 6 november, hoewel de autoriteiten zich het recht voorbehouden de datum naar eigen inzicht aan te passen. Na de terugkoop wordt verwacht dat ongeveer 273,94 miljoen US dollar van de 2033-obligaties uitstaand blijft.
Investeerders wier effecten zijn geaccepteerd, ontvangen de aankoopprijs plus opgebouwde en onbetaalde rente. Geschat wordt dat de totale betalingen, inclusief rente, 431,18 miljoen US dollar bedragen. De voltooiing van de transacties is afhankelijk van het voldoen aan een financieringsvoorwaarde, wat betekent dat Suriname de financieringsregelingen moet afronden om de afwikkeling te voltooien. De aangekochte effecten worden na de afwikkelingsdatum geannuleerd.
Om de terugkoop te financieren heeft Suriname twee andere obligaties uitgezet die respectievelijk in 2030 en 2035 vervallen. Volgens berichten op internationale financiële websites is met die operatie in totaal 1,6 miljard US dollar opgehaald. De afwikkeling zal naar verluidt door de Bank of America geschieden.
Het geld zal worden gebruikt om bestaande schulden te herschikken, onder meer door de obligaties die in 2033 aflopen terug te kopen, aldus een van de betrokkenen. Het restant zal vermoedelijk aan de overheidsbegroting worden toegevoegd om de staatshuishouding mede te financieren. De regering heeft hierover nog geen officiële mededelingen gedaan.
Regeringsbeleid en marktreactie
Vanaf haar aantreden heeft president Jennifer Geerlings-Simons aangegeven dat de regering in gesprek is met spelers op de internationale financiële markt om mogelijkheden te zoeken Surinames buitenlandse schuld te herschikken, omdat deze vooral tot 2027 enorm zwaar zal drukken op de overheidsbegroting. De terugkoop van de 2033-obligaties maakt deel uit van Surinames voortdurende inspanningen om de uitstaande schulden te verminderen en het vertrouwen van beleggers te herstellen na recente herstructureringen en economische hervormingen.
Hoewel Suriname geen afzonderlijke opmerkingen heeft gemaakt buiten de formele aankondiging van het resultaat van de terugkoopactie, duidt de volledige acceptatie van de inschrijvingen, aldus financieel-deskundigen, op de intentie van Suriname om de uitstaande verplichtingen te verminderen en het vertrouwen van beleggers te herstellen na jaren van fiscale druk en internationale onderhandelingen. Analisten merken op dat de mogelijkheid van Suriname om deze operatie te financieren en te voltooien nauwlettend zal worden gevolgd door internationale obligatiehouders en multilaterale instellingen, vooral gezien de grote afhankelijkheid van het land van grondstoffeninkomsten en lopende economische hervormingen.
Tenderprocedure vervroegde verkoop schuldpapier succesvol; regering kan geen detailinformatie verschaffen
PARAMARIBO — De regering-Geerlings-Simons/Rusland laat vrijdag via de Communicatiedienst Suriname weten dat ze met tevredenheid terugkijkt op het verloop van de tenderprocedure die op 23 oktober werd opengesteld voor Oppenheimer-bondholders. Hoewel de regering zegt de voortgang als “uitermate positief” te beoordelen, meent ze dat ze op dit moment nog geen verdere detailinformatie kan verstrekken over de uitkomst van de transactie wegens geldende internationale compliance- en marktregels. “Het is van belang om te benadrukken dat de bedragen en cijfers die momenteel in enkele internationale media circuleren, niet overeenkomen met de officiële gegevens van de regering van Suriname of haar partners in deze operatie”, wordt nadrukkelijk aangegeven.
Suriname gids
In de verklaring wordt wel gesteld dat de operatie, die deel uitmaakt van het lopende traject voor schuldherstructurering, op een ordelijke en voor Suriname positieve wijze is verlopen. De regering vraagt de Surinaamse samenleving om enkele dagen geduld in deze fase van het proces. “Suriname handelt zorgvuldig en verantwoord binnen de kaders van de internationale financiële regelgeving. Op het juiste moment, zodra dit conform de geldende compliance regels mogelijk is, zal de regering open, transparant en volledig communiceren over de resultaten van deze belangrijke stap richting schuldverlichting en financiële stabilisatie van het land”, wordt tot slot meegegeven.
ADVERTISEMENT
Op 23 oktober maakte PRNewswire bekend dat de regering-Geerlings-Simons/Rusland houders van de 7,95 procent cash/PIK Notes met vervaldatum 2033, waarvan het totale uitstaande bedrag ruim 693 miljoen US dollar bedraagt, had uitgenodigd om hun obligaties vervroegd aan te bieden. Dat kon van 23 tot en met 29 oktober. Geaccepteerde aanbiedingen worden naar verwachting afgehandeld op 4 november. Suriname biedt 1.002,50 US dollar per 1.000 US dollar nominale waarde, exclusief de opgelopen rente, die apart wordt uitbetaald. Vanaf 2027 moet het land grote aflossingen doen op deze obligaties, die, zonder maatregelen, een zware druk op de begroting zullen leggen.
Bloomberg: Suriname haalt 1.6 miljard US dollar op met verkoop van obligaties
PARAMARIBO —Suriname is opnieuw geld gaan lenen op de internationale markt door twee soorten dollarobligaties aan te bieden. Daarmee maakt het land gebruik van de sterke interesse van investeerders die op zoek zijn naar beleggingen met een hoger rendement.
Het land haalde de afgelopen dagen 525 miljoen US dollar op met obligaties die aflopen in 2030, en nog eens 1.05 miljard US dollar met obligaties die vervallen in 2035, aldus bronnen die op de hoogte zijn van de deal. De financiële nieuwssite Bloomberg meldt dat de rente die Suriname daarvoor moet betalen is vastgesteld op respectievelijk 8 om 8.5 procent. Dat is lager dan wat in eerste gesprekken werd genoemd, wat aangeeft dat er veel belangstelling was. De bronnen wilden niet met naam genoemd worden omdat het om vertrouwelijke informatie gaat.
Geld voor schuldafbouw en overbrugging
Het geld zal worden gebruikt om bestaande schulden te herschikken, onder andere door oude obligaties die in 2033 aflopen terug te kopen, aldus een van de betrokkenen. De nieuwe leningstransactie wordt gecoördineerd door de Bank of America de leningstransactie.
Deze lening helpt Suriname de tijd te overbruggen tot de verwachte inkomsten uit olie die in 2028 binnenkomen,” zei Katrina Butt, portfoliomanager bij AllianceBernstein in New York, aan Bloomberg. “Daarmee kan het land ook betalingsverplichtingen in 2027 op oude 2033-obligaties wegwerken, die waarschijnlijk worden afgelost met deze nieuwe financiering.”
Grote beleggers keren terug naar opkomende markten
Wereldwijd keren grote beleggers weer terug naar staatsleningen uit opkomende landen, omdat ze op zoek zijn naar hogere rentes nu de renteverschillen in de VS kleiner zijn geworden. Investeerders vragen momenteel de laagste extra vergoeding in meer dan vijf jaar om van veilige obligaties naar risicovollere obligaties over te stappen.
Surinaamse obligaties hebben dit jaar een rendement van 15.6 procent opgeleverd. Daarmee doen ze het beter dan de meeste andere staatsobligaties uit opkomende economieën, volgens een index van Bloomberg. Suriname ging voor het laatst op de internationale kapitaalmarkt in 2016, met uitzondering van een bijzondere uitgifte in 2023 in het kader van een schuldherstructurering.
Volgens ingewijden was Suriname van plan om maximaal 1.5 miljard US dollar op te halen met deze verkoop. Vorige week gaf kredietbeoordelaar Moody’s de nieuwe obligaties een Caa1-rating — dat betekent dat het nog steeds risicovolle leningen zijn, zeven stappen onder een veilige kredietstatus, en vergelijkbaar met de huidige kredietscore van het land.
Terugkoop
De regering kondigde op 23 oktober via PRNewswire aan dat ze een deel van haar staatsobligaties wil terugkopen. Het gaat om de zogenoemde 7,95% Cash/PIK-obligaties die in 2033 aflopen. Hoewel het een technische financiële operatie lijkt, kan dit een belangrijke stap zijn voor de economie van het land. Met deze stap biedt de overheid beleggers de kans om hun obligaties nu voor contant geld te verkopen. De prijs die de overheid betaalt ligt vrijwel gelijk aan de oorspronkelijke waarde van de obligaties, iets hoger dan honderd procent van de hoofdsom. Voor beleggers betekent dit dat ze hun geld direct terug kunnen krijgen, maar zonder veel winst.
Vrijdag maakte de regering bekend dat de vervroegde verkoop van de obligaties die in 2033 vervallen “succesvol” is geweest, maar vooralsnog daarover geen nadere mededelingen kan doen. Volgens de regering komen de bedrageb die momenteel op financiële websites circuleren niet met de gegevens die zij heeft. “Het is van belang om te benadrukken dat de bedragen en cijfers die momenteel in enkele internationale media circuleren, niet overeenkomen met de officiële gegevens van de regering van Suriname of haar partners in deze operatie”, aldus de verklaring van de regering.
https://dwtonline.com/suriname-haalt-1-6-miljard-us-dollar-op-met-verkoop-van-obligaties/
VES-voorzitter Debipersad: Nieuwe schuldendeal biedt ademruimte; duidelijkheid nodig
Steven Debipersad, voorzitter VES.
De voorzitter van de Vereniging van Economisten in Suriname (VES), Steven Debipersad, noemt de poging van de regering om de buitenlandse staatsschuld te herstructureren “een goede stap op het juiste moment”. Toch waarschuwt hij dat de communicatie vanuit de overheid over deze operatie te beperkt en verwarrend is. “Het idee is op zich goed, maar de regering moet duidelijk maken wat precies is afgesproken, hoe dit past in de begroting en wat de gevolgen zijn voor de toekomst,” zegt hij in gesprek met Starnieuws.
Volgens Debipersad staat Suriname voor een zware financiële uitdaging. Vanaf volgend jaar moet de Staat ruim USD 693 miljoen aan zogeheten Oppenheimer-schuldeisers beginnen af te lossen. “De druk op de staatsbegroting is enorm, vooral richting 2027 en 2028. In zo’n situatie is het verstandig om te kijken naar wat haalbaar is en welke ruimte er is op de financiële markten.”
Debipersad benadrukt dat de regering duidelijker moet uitleggen dat het niet gaat om het afkopen van de schuld, maar om een herstructurering. “Veel mensen begrijpen het verkeerd, omdat de informatie summier is. Suriname koopt de schuldpapieren niet terug – dat zou betekenen dat het land honderden miljoenen in één keer moet betalen, en dat geld is er gewoon niet,” zegt hij.
In werkelijkheid biedt de regering de houders van de bestaande obligaties aan om hun schuld te vervangen door een nieuw papier met een hogere rente van 7,95 procent in plaats van de 6,25 procent die gold onder de vorige Value Recovery Instrument (VRI)-regeling. De looptijd wordt verlengd tot 2033. “Het is dus een herschikking, geen afkoop. De schuldeisers krijgen een hogere rente, en Suriname koopt tijd. De kostprijs stijgt op termijn, maar de begrotingsdruk wordt tijdelijk verlicht.”
Stap verdedigbaar
De VES-voorzitter noemt de stap financieel verdedigbaar. “Met de huidige begrotingssituatie is het duidelijk dat de regering krap bij kas zit. Zonder deze herschikking zou ze genoodzaakt zijn om meer belastingen te heffen of forse uitgaven te schrappen. Door de schuldendienst tijdelijk op te schuiven, creëert de overheid ruimte tot er meer inkomsten beschikbaar komen.”
Volgens Debipersad is dat moment pas in zicht vanaf 2028, wanneer Suriname naar verwachting de eerste substantiële inkomsten uit olieproductie ontvangt. “Pas dan kan er begonnen worden met structurele aflossing van de schulden. Tot die tijd is het logisch om te kiezen voor financiële ademruimte’, zegt hij.
Toch plaatst hij stevige kanttekeningen bij de manier waarop de operatie is gepresenteerd. “De overheid moet duidelijk en volledig communiceren. Niet alleen over wat de deal inhoudt, maar ook over wat ze van plan is te doen met de middelen die nu tijdelijk vrijkomen doordat er geen directe aflossing plaatsvindt. Transparantie is cruciaal om het vertrouwen van zowel de bevolking als de internationale partners te behouden,” benadrukt Debipersad.
Ook verwacht hij dat de regering uitlegt hoe de afspraken met het IMF zich verhouden tot deze nieuwe schuldendeal. “Er moet helderheid zijn over afstemming met het Fonds. Onzekerheid of ruis kan leiden tot speculatie en schade aan het kredietwaardigheidsbeeld van het land.”
Goed beheer geld
Debipersad wijst erop dat de vrijgekomen toekomstige inkomsten uit de oliesector zorgvuldig moeten worden beheerd. “Die gelden mogen niet worden gebruikt voor consumptieve uitgaven. Ze moeten ingezet worden voor investeringen die de economie op lange termijn versterken; bijvoorbeeld in productie, onderwijs en de voorbereiding van de arbeidsmarkt op de olie- en gassector.”
De VES-voorzitter waarschuwt voor het risico van slecht financieel beheer. “De overheid moet beleid maken om de komende inkomsten goed te managen. Anders dreigen we niet alleen de ‘resource curse’, maar ook de val van zwak bestuur. Er moeten banen worden gecreëerd voor Surinamers zelf; anders nemen buitenlandse krachten de leiding over in onze eigen sector.”
De nieuwe operatie waar Debipersad op doelt, werd vorige week door het ministerie van Financiën aangekondigd. Suriname biedt houders van de 7,95% Cash/PIK Notes 2033 de mogelijkheid hun effecten vervroegd aan te bieden voor contante betaling van USD 1.002,50 per USD 1.000 nominale waarde, exclusief opgebouwde rente. De tenderprocedure loopt tot 29 oktober 2025, met afwikkeling op 4 november. “Laten we hopen dat op die dag er meer duidelijkheid is over welke schuldeisers hebben toegehapt en alle andere details”, zegt de VES-voorman.
Volgens de regering maakt deze transactie deel uit van het lopend schuldherstructureringstraject en wordt begeleid door BofA Securities als dealer manager. Volgens Debipersad past dit binnen de zoektocht naar stabiliteit, maar alleen transparantie en verstandig beleid zullen bepalen of de deal op lange termijn echt winst oplevert.
“Het is niet alleen een financiële operatie,” besluit hij. “Het is een test voor het bestuur van het land. We kopen tijd, maar die tijd moet goed gebruikt worden.
https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/88911
Suriname wil deel van buitenlandse schuld terugkopen
De regering van Suriname heeft donderdag aangekondigd dat ze houders van haar (Oppenheimer-)staatsobligaties uitnodigt om deze te verkopen aan de overheid. De obligaties vertegenwoordigen een totaalbedrag van ongeveer 693 miljoen Amerikaanse dollar. Dat meldt de internationale nieuwssite Bloomberg. De Surinaamse regering heeft hieromtrent nog niets bekendgemaakt.
De aanbieding begon op 23 oktober 2025 en loopt tot 29 oktober 2025 om 17.00 uur (New York-tijd). Suriname wil de betaling aan beleggers die hun obligaties verkopen, afronden rond 4 november 2025. De overheid kan de sluitingsdatum uitstellen, maar de eindtijd van de aanbieding blijft dan hetzelfde.
Suriname beslist zelf hoeveel obligaties het terugkoopt en tegen welke prijs. Als er meer obligaties worden aangeboden dan het land wil terugkopen, wordt slechts een deel geaccepteerd.
Beleggers die willen meedoen, moeten hun aanvraag indienen via The Depository Trust Company (DTC) met behulp van het Automated Offer Program (ATOP). Alle regels en voorwaarden staan in de officiële uitnodiging.
Meer informatie is te vinden bij Global Bondholder Services Corporation via www.gbsc-usa.com/suriname. De bank BofA Securities begeleidt het proces.
De regering benadrukt dat het aanbod alleen geldt in landen waar dit wettelijk is toegestaan.
https://sun.sr/nieuws/lokaal/suriname-wil-deel-van-buitenlandse-schuld-terugkopen?id=39901
Fiscaal jurist Esajas waarschuwt voor oude fouten
vrijdag 17 oktober 2025; 8:03 am
door Ivan Cairo
PARAMARIBO — In haar eerste jaarrede in De Nationale Assemblee uitte president Jennifer Geerlings-Simons een boodschap van urgentie en herstel. Ze schetste een somber beeld van de situatie die haar regering in juli aantrof: sociaaleconomisch verval, dalende staatsinkomsten en oplopende schulden. Volgens Geerlings-Simons is het “een toestand die vraagt om stalen zenuwen, verantwoorde beleidsvoering en eerlijke samenwerking – over partijgrenzen heen”. Ze gaf aan dat het streven is om de staatsinkomsten te verhogen, zonder de belastingdruk voor de samenleving te verhogen. Maar volgens fiscaal jurist Stanley Esajas is het onrealistisch om te verwachten dat de inkomsten van de overheid stijgen zonder de belastingdruk te vergroten of het stelsel zelf te hervormen. Om de overheidsfinanciën te stabiliseren, kondigde Geerlings-Simons “realistische bezuinigingsmaatregelen” aan, gecombineerd met inspanningen om de staatsinkomsten te vergroten. De regering wil de last van renteverplichtingen en schuldaflossingen in de komende jaren verlichten en de inflatie onder controle houden door de wisselkoers te stabiliseren. Om de koopkracht iets te versterken is de loonbelasting op overwerk, bonussen en gratificaties verlaagd.
“Een belastingdienst die gewend is aan het uitvoeren van onwettige handelingen kan niet zomaar worden hervormd. Het vraagt diepere en frissere gedachten dan wat we nu zien”Fiscaal jurist Stanley Esajas
Een opvallend onderdeel van de jaarrede was de belofte om geen belastingen te verhogen. “Integendeel”, aldus Geerlings-Simons, “we zullen hervormen binnen de douane en de Belastingdienst om de inkomsten te vergroten”. Er komt een saneringsregeling tot eind 2025, waarmee belastingplichtigen zonder rente of boete hun achterstallige bedragen kunnen betalen. Volgens de president zijn daarvan al positieve effecten zichtbaar. Beter optreden ambtenaren niet genoeg
Fiscaal jurist Stanley Esajas plaatst stevige kanttekeningen bij de fiscale koers van de regering. Volgens hem is het onrealistisch om te verwachten dat de inkomsten van de overheid stijgen zonder de belastingdruk te verhogen of het stelsel zelf te hervormen. “De regering denkt dit te bereiken door betere uitvoering bij de douane en Belastingdienst, maar je verhoogt de inkomsten pas echt als je de verdeling van de belastingdruk en de privileges grondig aanpakt. Dat vergt structurele hervormingen – niet enkel managementverbeteringen”, zegt Esajas.
Hij wijst erop dat het belastingstelsel in Suriname al jaren verouderd is en dat de belastingopbrengst tussen de 15 en 20 procent van het bruto binnenlands product (BBP) schommelt. “Steeds meer van die inkomsten komen uit indirecte belastingen, zoals op goederen en diensten, terwijl de totale opbrengst achterblijft.” Illegale heffingen
Esajas betoogt dat de regering “geen systeemverandering” voorstelt. “Er is geen woord gevallen over hervormingen van het belastingstelsel, de verdeling van de belastingdruk of de illegale heffingen die nog altijd bestaan. Financiële decentralisatie en belastingimmuniteiten staan niet eens op de agenda.”
De jurist wijst ook op fouten en inconsistenties in de uitvoering. Zo zou de minister van Financiën en Planning in augustus hebben verklaard dat het douanetarief op brandstoffen 1,5 procent is, terwijl de wet 10 procent voorschrijft. Ook worden volgens Esajas nog steeds illegale heffingen geïnd, zoals de ‘government take’ op brandstof, zonder wettelijke basis. “Bijna de helft van die opbrengst komt volgens mijn berekeningen niet in de staatskas terecht. Dat is een structureel probleem dat je niet oplost door simpelweg de Belastingdienst te motiveren.”
Opmerkelijk noemt Esajas dat de president als toenmalig parlementsvoorzitter in 2015 zelf een resolutie goedkeurde waarin de regering werd aangemaand om wetgeving te maken rond deze illegale heffingen. “Tien jaar later wachten we daar nog steeds op”, zegt hij. “Ik hoop dat het in haar regeertermijn eindelijk gebeurt.” Volgens hem kan Suriname niet volstaan met kleine aanpassingen. “Een belastingdienst die gewend is aan het uitvoeren van onwettige handelingen kan niet zomaar worden hervormd. Het vraagt diepere en frissere gedachten dan wat we nu zien.”
Vertrouwen versus vernieuwing
De jaarrede ademt volgens Geerlings-Simons’ eigen woorden “vertrouwen en samenwerking” uit, maar Esajas’ kritiek legt bloot dat structurele problemen niet verdwijnen met alleen goede intenties. Waar de president hamert op stabiliteit en samenwerking, waarschuwt de fiscaal jurist dat het uitblijven van fundamentele hervormingen het vertrouwen juist kan ondermijnen.
De komende maanden zal blijken of de regering-Geerlings-Simons de daad bij het woord kan voegen. De beloofde sanering, de strijd tegen illegale heffingen en de hervorming van de Belastingdienst vormen daarbij de lakmoesproef voor haar geloofwaardigheid. Want, zegt Esajas, “je kunt niet hetzelfde fiscaal beleid doorzetten en hopen op betere resultaten. Zonder echte hervorming blijft het bij woorden”.
https://dwtonline.com/fiscaal-jurist-esajas-waarschuwt-voor-oude-fouten/
Gevaarlijk spel met schuldenplafond
09 OKTOBER 2025
In De Nationale Assemblée (DNA) is een nieuwe wetswijziging aangenomen die het schuldenplafond van de overheid moet verhogen. De initiatiefnemers van deze wetswijziging, afkomstig uit de coalitie, stellen dat de maatregel noodzakelijk is om de begroting enigszins sluitend te krijgen en de lopende verplichtingen van de overheid na te komen.
Achter deze redenering schuilt echter een groot gevaar: schulden kunnen worden aangewend om consumptieve uitgaven te financieren, zoals salarissen, toelagen en andere vergoedingen, evenals de aanschaf van auto’s, het betalen van buitenlandse reizen en de inkoop van diverse goederen. Dit is een zorgwekkende ontwikkeling, omdat schulden op die manier niet bijdragen aan economische groei, maar enkel de toekomstige lasten van de samenleving vergroten.
Volgens de meest recente cijfers van het Bureau voor de Staatsschuld bedraagt de totale overheidsschuld inmiddels 94,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp), oftewel SRD 138,3 miljard. Ter vergelijking: in 2020 bedroeg de schuld zelfs 125 procent van het bbp. Door prudent beleid van de vorige regering is de staatsschuld afgenomen, maar nu gaan we weer de andere kant op.
Het nieuwe wetsvoorstel heeft als doel deze overschrijding achteraf te legaliseren en de regering opnieuw de ruimte te geven om extra leningen aan te gaan. Daarmee wordt feitelijk een vrijbrief gecreëerd voor onbeperkt lenen. Burgers hebben de afgelopen jaren aan den lijve ondervonden wat de gevolgen zijn van een hoge staatsschuld: het levensonderhoud wordt steeds duurder.
De rol van het Bureau voor de Staatsschuld is in dit proces bijzonder opmerkelijk. Als operationeel orgaan van het ministerie van Financiën is het Bureau niet onafhankelijk, maar fungeert het als uitvoerende arm van de overheid. Toch is het advies van dit Bureau medebepalend geweest voor de totstandkoming van de wet. Dit betekent dat de regering in feite haar eigen controlemechanisme adviseert en legitimeert. In een goed functionerende democratie zou een dergelijk orgaan juist onafhankelijk moeten opereren om belangenverstrengeling en politiek opportunisme te voorkomen.
Volgens berekeningen zal de overheid in 2026 alleen al USD 400 miljoen moeten betalen aan rente en aflossingen — bijna één derde van alle overheidsuitgaven. Elke dollar die naar rente gaat, is een dollar minder voor een school, een ziekenhuis of een weg.
Het Suriname Economic Oversight Board (SEOB) heeft al gewaarschuwd voor de gevolgen van deze wetswijziging. Volgens het SEOB vergroot de nieuwe wet het morele risico aanzienlijk: ze maakt het te gemakkelijk voor regeringen om nieuwe leningen aan te gaan zonder voldoende parlementaire controle.
De gevolgen van een te hoge staatsschuld zijn desastreus. Naarmate de schulden stijgen, verliezen geldschieters — zoals Oppenheimer en andere investeerders — het vertrouwen en eisen zij hogere rentetarieven als compensatie voor het grotere risico. Hierdoor stijgen de kosten van toekomstige leningen nog verder, waardoor een steeds groter deel van de begroting opgaat aan het betalen van rente, in plaats van aan productieve uitgaven.
Het verlies aan vertrouwen in de Surinaamse dollar (SRD) is een tweede, even dodelijk effect. Wanneer de overheid steeds meer geld leent of creëert, daalt de waarde van de SRD. De wisselkoers ten opzichte van harde valuta’s zoals de Amerikaanse dollar en de euro verzwakt, waardoor importgoederen – brandstof, voedsel, medicijnen – duurder worden. Dit wakkert de inflatie verder aan en vergroot de druk op gezinnen die toch al moeite hebben om rond te komen.
Om de schuldenlast te kunnen dragen, blijven de overheid vaak slechts twee pijnlijke opties over: belastingen verhogen of uitgaven verlagen. Beide maatregelen remmen de economische groei af en treffen vooral de zwakkeren in de samenleving. De combinatie van inflatie, hogere belastingen en bezuinigingen zorgt voor een dramatische daling van de koopkracht. De middenklasse verarmt, en steeds meer gezinnen zakken onder de armoedegrens.
Suriname heeft de afgelopen jaren met veel moeite en offers stappen gezet richting herstel en stabiliteit. Die vooruitgang mag niet worden opgeofferd aan kortetermijnpolitiek en onverantwoorde leningen. De voorgestelde wetswijziging is niet zomaar een technische aanpassing – het is een gevaarlijke sprong terug richting financieel slecht bestuur.
Als dit beleid doorgaat, zal de schuldenberg niet alleen onze economie, maar ook het vertrouwen van het volk in zijn eigen toekomst verpletteren. Suriname heeft geen nieuwe schulden nodig. Het heeft nieuw beleid, discipline en integriteit nodig. Alleen dan kan het land zich bevrijden van de ketenen van schuld en de weg inslaan naar gezonde, duurzame groei.
David Dewdath MSc
https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/88605
Staatsolie-dividend niet USD 2,5 maar USD 6 miljoen per maand – ABC
26 september 2025 Staatsolie-dividend niet USD 2,5 maar USD 6 miljoen per maand De dividend die Staatsolie maandelijks afdraagt aan de Staat is volgens directeur Annand Jagesar USD 6 miljoen. President Jennifer Simons zei vorige week bij LIM FM, dat Staatsolie USD 15 miljoen per maand afdroeg, maar nu slechts USD 2,5 miljoen dollar per maand zal geven. Het genoemd bedrag is ‘onfortuinelijk’, zegt Jagesar. Volgens hem was de afdracht eerst USD 10 miljoen en zal nu USD 6 miljoen per maand zijn. De daling verklaart Jagesar met drie redenen: De inkomsten van het bedrijf zijn gedaald door invloeden van de internationale olieprijs. Die wordt voor 2026 geschat tussen de USD 56 en USD 59 per vat. Ten tweede zijn er per uitgegeven blok, bonussen gegeven in het verleden. Daarvan is 68% afgestaan aan de staat. Dit zijn geen blijvende inkomsten. En ten derde heeft Staatsolie nu een grote lening van USD 1,6 miljard, om deel te kunnen nemen in het offshore Granmorgu project. De Staatsolie-directeur zegt tegerlijktijd wel dat het bedrijf de regering wil helpen in de overbruggingsfase tussen 2025 en 2028, totdat de oliedollars binnenstromen. Suriname zal het zwaar hebben met de aflossing van schulden. Staatsolie gaat alle medewerking verlenen bij oplossingsmodellen.
https://www.youtube.com/watch?v=pTJMq4Pe8M0
President Simons: “7 miljard SRD aan reçu’s achtergelaten bij overname; Staatsolie gaat ook minder per maand geven”
21 sept 2025.
Het staatshoofd in het programma Bakana Tori https://www.youtube.com/watch?v=RNooCPyJd7k&t=1316s
President Jennifer Simons stelt dat zij, na de recent goedgekeurde begroting van 2025, door de minister van Financiën & Planning in Suriname werd geconfronteerd met de mededeling dat er ongeveer 7 miljard SRD aan reçu’s openstaat die betaald moeten worden. Daarnaast deelde Staatsolie mee dat zij niet langer 15 miljoen US-dollar aan dividend per maand zou afdragen, maar slechts 2,5 miljoen. “Dat betekent dat die begroting moest worden aangepast om dat geld te kunnen hebben. Er moest ook worden onderzocht of al die reçu’s wel in orde waren. We hoorden ook dat Staatsolie 15 miljoen US-dollar per maand gaf, maar nu gaan ze slechts 2,5 miljoen dollar per maand geven. We hebben ons best gedaan, dus hopelijk is dit nu in de begroting toch iets meer. We zijn in overleg met Staatsolie over hoe we verder gaan met die kwestie van de afdrachten. Uiteindelijk zijn we gekomen op een begroting met een tekort van 8%. En dat is te hoog, want in de verkiezing heeft de regering een heleboel geld uitgegeven dat helemaal niet in die begroting stond. U kent al die toelagen aan jongeren en dat soort dingen”, zei het staatshoofd in het programma Bakana Tori.
Volgens Simons is de begroting van 2025 recent met spoed door de Nationale Assemblee (DNA) goedgekeurd, nadat de vorige regering had nagelaten dit te doen. Daar bleek ook dat de regering Santokhi-Brunswijk meer geld had gebruikt dan was opgenomen in die begroting. “We zouden dan geen geld hebben op de begroting voor de salarissen van oktober, november en december”, stelde zij.
Volgens het Surinaamse staatshoofd komt verandering niet met een druk op de knop. Zij heeft mensen niet beloofd dat zij het land binnen drie maanden gaat veranderen. Wel heeft zij beloofd dat zij eerlijk gaat werken en stap voor stap het land samen gaat veranderen.
Wet op Staatsschuld niet overtreden zoals Somohardjo beweert
Onzeker beleid kabinet Simons, stijgende koersen
Sinds de beëdiging van het kabinet-Simons op 16 juli is de Surinaamse economie in een nieuwe fase beland. Waar velen hoopten dat een frisse start de financiële markten zou kalmeren, blijkt het tegendeel waar: de koersen voor de Amerikaanse dollar zijn vanaf eind juli gestaag opgelopen. Dit is geen toevallige beweging of seizoensgebonden effect, maar een symptoom van structurele onzekerheid over het gevoerde beleid. De maandgemiddelden van de Centrale Bank van Suriname laten een duidelijke trend zien: in juli lag de gemiddelde wisselkoers nog rond SRD 37 per dollar, terwijl augustus al boven SRD 37,9 uitkwam. Het verschil lijkt klein, maar voor een munt die al jaren onder druk staat, betekent dit een verdere verzwakking van koopkracht en vertrouwen. Cruciaal is dat deze verschuiving samenvalt met de eerste beleidsdaden – en stiltes – van de nieuwe regering. Ten eerste ontbreekt een helder anker in de relatie met het Internationaal Monetair Fonds. Het eerdere IMF-programma is formeel afgerond, maar de regering heeft nog geen overtuigend alternatief gepresenteerd. Uitspraken over mogelijke heronderhandelingen zijn vaag gebleven. Voor investeerders en importeurs is dat een alarmsignaal: zonder een externe toezichthouder of harde afspraken over begrotingsdiscipline, vrezen zij terugkeer naar oude gewoonten van overspending en geldcreatie. Daarnaast speelt de discussie over subsidies en sociale transfers een rol. Het kabinet lijkt te aarzelen tussen het vasthouden aan populaire, maar kostbare regelingen en het doorvoeren van noodzakelijke hervormingen. Die dubbelzinnigheid voedt verwachtingen van oplopende tekorten, wat de druk op de SRD vergroot. Ook de omgang met toekomstige olie-inkomsten werkt eerder speculatie dan vertrouwen in de hand: zonder robuust wettelijk kader dreigt die rijkdom al vroeg te worden “voorgeschoten” door leningen en bestedingen.
Het verband is dus duidelijk: economisch beleid na 16 juli wordt gekenmerkt door onzekerheid, aarzeling en gebrek aan geloofwaardige ankers. De stijgende koersen zijn geen incident, maar een spiegel van de fragiele beleidsomgeving.
De verklaring van minister Wijnerman dat de stijgende koersen vooral aan de vakantieperiode te wijten zouden zijn, miskent deze fundamenten. Seizoensvraag kan hooguit tijdelijke schommelingen veroorzaken, maar de onderliggende trend is politiek-economisch van aard. Elke keer dat beleid wordt uitgesteld, half aangekondigd of zonder financiële onderbouwing gepresenteerd, prijst de markt extra risico in – en dat vertaalt zich direct in een duurdere dollar. Het verband is dus duidelijk: economisch beleid na 16 juli wordt gekenmerkt door onzekerheid, aarzeling en gebrek aan geloofwaardige ankers. De stijgende koersen zijn geen incident, maar een spiegel van de fragiele beleidsomgeving. Als de regering werkelijk stabiliteit wil brengen, moet zij stoppen met geruststellende verklaringen en beginnen met harde, consistente keuzes. Alleen dan krijgt de SRD weer lucht.
Johan Blomhoff (Albina) https://www.gfcnieuws.com/onzeker-beleid-kabinet-simons-stijgende-koersen/
President Simons over koersproblematiek: “Je kunt niet gewoon komen en alle cambio’s sluiten”
President Jennifer Simons gaat het probleem van de valutakoers in Suriname aanpakken. Daarbij zal zij alle stakeholders, waaronder cambiohouders, de monetaire autoriteiten en de mensen uit de goudsector, uitnodigen. “Want door de grote hoeveelheid geld die voor de verkiezing door de regering is gepompt in de samenleving en de openmarktoperaties (OMO’s) drukken de koers omhoog. Die koers is een samenspel van verschillende dingen. Aan de ene kant weet ik dat de bevolking zegt: ‘Sluit al die cambio’s.’ Maar ook daar zal je in stappen moeten werken. Je kunt niet gewoon komen en alle cambio’s sluiten. Dat lukt niet, want er zijn wetten en zo. Maar je kunt wel dingen doen en alvast beginnen te praten,” zei het staatshoofd in het programma Bakana Tori.
President Jennifer Simons gaat het probleem van de valutakoers in Suriname aanpakken. Daarbij zal zij alle stakeholders, waaronder cambiohouders, de monetaire autoriteiten en de mensen uit de goudsector, uitnodigen. “Want door de grote hoeveelheid geld die voor de verkiezing door de regering is gepompt in de samenleving en de openmarktoperaties (OMO’s) drukken de koers omhoog.
Zij kijkt daarom ook uit naar maatregelen om meer inkomsten uit de goudsector binnen te halen. De Amerikaanse dollar wordt momenteel bij de cambio’s verkocht voor bijna 38,05 Surinaamse dollar (SRD), nadat de koers enkele weken terug een daling toonde tot 37,40 SRD De euro wordt momenteel verkocht voor 44,50 SRD. Deze koersontwikkeling heeft directe gevolgen voor consumenten en producenten. De lichte koersstijging van de afgelopen weken in Suriname is volgens econoom Winston Ramautarsing niet vanwege de vakantieperiode, zoals eerder door Financiënminister Adelien Wijnerman is beweerd. Een van de redenen daarvoor is de overmatige besteding van de overheid, zowel door de regering die is afgetreden als door de regering die ons nu met een gigantisch begrotingstekort door die gewijzigde begroting heeft opgezadeld.
De lichte koersstijging van de afgelopen weken in Suriname is volgens econoom Winston Ramautarsing niet vanwege de vakantieperiode, zoals eerder door Financiënminister Adelien Wijnerman is beweerd. Een van de redenen daarvoor is de overmatige besteding van de overheid, zowel door de regering die is afgetreden als door de regering die ons nu met een gigantisch begrotingstekort door die gewijzigde begroting heeft opgezadeld.
Verhoging leningenplafond geen optie, stelt Parmessar –
Taxi prijzen zullen omhoog: koersstijging oorzaak
19 sept 2025
Geerlings-Simons: ‘Druk op valutakoers door ‘verkiezingsuitgaven’ vorige regering’
De regering wil de aanhoudende druk op de valutakoers tegengaan door het verhogen van de deviezeninkomsten uit de goudsector. President Jennifer Geerlings-Simons wees er maandag op dat de koersstijging al vóór de verkiezingen van 25 mei zichtbaar was. Volgens haar is deze trend versneld door de aanzienlijke overheidsuitgaven tijdens de verkiezingscampagne.
Geerlings-Simons: “We zien de druk op de koers nog steeds. We weten dat er veel Surinaams geld is uitgegeven voor de verkiezingen door de regering. Dat veroorzaakt altijd druk op de koers. Je kunt die druk met enkele maatregelen enigszins tegengaan, maar de druk op de koers komt daarvandaan.” “Het goud dat het land verlaat, keert nooit terug. Daarom moet Suriname profiteren van elke hoeveelheid goud die wordt gewonnen en geëxporteerd”
Inkomsten goudsector cruciaal
Het staatshoofd benadrukte verder dat om de druk op de wisselkoers te verlagen en de economische stabiliteit te verbeteren, het vergroten van de deviezenreserves van de Centrale Bank cruciaal is. De goudsector speelt daarbij een essentiële rol. Ze biedt volgens Geerlings-Simons een directe mogelijkheid om de economische situatie op korte termijn te verbeteren.
De president kondigde aan dat de regering zich richt op het verhogen van de deviezeninkomsten uit de goudsector. Ze gaf aan dat de opbrengsten uit de goudsector, vooral uit de kleinschalige goudwinning, de afgelopen jaren flink zijn teruggelopen. “Het goud dat het land verlaat, keert nooit terug. Daarom moet Suriname profiteren van elke hoeveelheid goud die wordt gewonnen en geëxporteerd”, aldus Geerlings-Simons.
De president heeft de goudsector uitgenodigd voor nieuwe gesprekken, die deze week en daarna zullen plaatsvinden. Het doel is om gezamenlijk afspraken te maken die de deviezeninkomsten verhogen, zodat een basis van stabiliteit wordt gecreëerd om de verdere ontwikkeling van het land voort te zetten. Deze inkomsten uit de goudsector zijn volgens Geerlings-Simons onmisbaar voor het investeren in onderwijs, het op peil brengen van de gezondheidszorg en het handhaven van een stabiele wisselkoers.
https://dwtonline.com/geerlings-simons-druk-op-valutakoers-door-verkiezingsuitgaven-vorige-regering/
De belangrijkste oorzaak van de dalende export is smokkel. Steeds meer exporteurs kiezen voor illegale uitvoer naar met name Guyana en Brazilië. Zij omzeilen daarmee de kosten die via de Centrale Bank van Suriname aan de Staat moeten worden afgedragen, waaronder de retentieregeling van 35 procent van de goudverkoop en het consentrecht van 1,5 procent van de exportwaarde, omgerekend in Surinaamse dollars tegen de douanekoers.
- 04 SEPTEMBER 2025
Staat derft in 1 jaar ruim US$ 500 miljoen door dalende goudexporten
De goudexport is de afgelopen negen maanden met meer dan 50 procent gedaald. Deze terugval heeft de staatskas inmiddels een inkomstenverlies van ruim 500 miljoen Amerikaanse dollar opgeleverd ten opzicht van 2024. Uit cijfers blijkt dat in september 2024 nog 1.048.464,40 gram goud werd uitgevoerd. In oktober van dat jaar daalde de export naar 993.309,10 gram. De maanden daarna zette de neerwaartse trend sterk door. In juli 2025 bedroeg de geregistreerde export nog slechts 393.006,30 gram.
De belangrijkste oorzaak van de dalende export is smokkel. Steeds meer exporteurs kiezen voor illegale uitvoer naar met name Guyana en Brazilië. Zij omzeilen daarmee de kosten die via de Centrale Bank van Suriname aan de Staat moeten worden afgedragen, waaronder de retentieregeling van 35 procent van de goudverkoop en het consentrecht van 1,5 procent van de exportwaarde, omgerekend in Surinaamse dollars tegen de douanekoers.
Door de sterke aanwezigheid van de informele goudsector, die naar schatting groter is dan de formele sector, is het daadwerkelijke volume aan gesmokkeld goud moeilijk vast te stellen. Het gevolg is dat de inkomsten uit het consentrecht en de royalty’s (5,5 procent van de exportwaarde) voor de Staat fors teruglopen.
Reeds in november 2024 waarschuwde de toenmalige minister van Financiën en Planning, Stanley Raghoebarsing, voor de dalende goudinkomsten. Bij het aantreden van de nieuwe regering in juli dit jaar gaf president Jennifer Simons aan dat er gesprekken met de goudsector zullen worden gevoerd. Samen met minister van Financiën en Planning Adelien Wijnerman kondigde zij aan dat ook de belastinginning in de sector strakker georganiseerd zal worden. Daarnaast onderzoekt de regering mogelijkheden om de inkomsten uit andere sectoren te vergroten.
De terugval in de goudexport heeft niet alleen gevolgen voor de staatsinkomsten, maar ook voor de financiële reserves van de Centrale Bank van Suriname. Deze reserves zijn grotendeels afhankelijk van goudopbrengsten. Ondanks dat de goudprijs op de internationale markt momenteel stijgt tot recordhoogten, lijdt de aanhoudende smokkel tot verdere derving van inkomsten. Deskundigen vrezen dat deze ontwikkeling de economische stabiliteit en de waarde van de Surinaamse valuta verder onder druk zal zetten.
https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/88094
Suriname kan maar liefst USD 1 miljard lenen bij IDB
ABC Suriname. https://www.youtube.com/watch?v=LW8w0K7dyoY
https://www.youtube.com/watch?v=LW8w0K7dyoY
STAATSBEGROTING 2025 WORDT OVERGANGSBEGROTING | REGERING FOCUST OP BEGROTING 2026
On Aug 12, 2025
Het nieuwe kabinet-Simons–Rusland stelt het presenteren van zijn eerste volwaardige begroting uit tot rond 1 oktober.
Tot die tijd wordt het land bestuurd op basis van de begroting van de vorige regering, met hier en daar cosmetische aanpassingen. Vicepresident Gregory Rusland hoopt dat het een “technische behandeling” wordt in De Nationale Assemblee (DNA) van de begroting 2025, maar achter de schermen stapelen de financiële knelpunten zich op.
Om lopende uitgaven te kunnen betalen, is een nota van wijziging opgesteld. Rusland hoopt op een snelle afhandeling in DNA, maar erkent dat het niet uitgesloten is dat vertragingen op de loer liggen.
“We hopen dat er geen politieke toestanden ontstaan,” zegt hij, terwijl duidelijk is dat er tal van betalingsachterstanden zijn. De verwachting is dat het parlementair reces dit jaar fors wordt ingekort of zelfs helemaal wordt geschrapt om de achterstand in behandeling van financiële verslagen ter hand te nemen. Dat de begroting 2025 een hamerstuk wordt, lijkt uitgesloten.
Ondertussen werken speciaal ingestelde werkgroepen aan het doorlichten van alle ministeries en parastatale instellingen, een proces dat twee maanden moet duren. Het resultaat moet de basis vormen voor de ‘echte’ begroting, het document dat de koers van het nieuwe kabinet zal bepalen.
BURGERS REGISTREREN ZICH MASSAAL VOOR RVI
1 aug 2025
De registratie voor het programma Royalty’s voor Iedereen (RVI) is afgerond. Donderdag 31 juli was de laatste dag waarop burgers zich fysiek konden aanmelden voor hulp bij de online registratie. In Paramaribo konden burgers dagelijks tot 15.00 uur terecht in het Lalla Rookh-gebouw. Ook in Lelydorp en Nickerie waren helpdesks opgezet om burgers te helpen bij de online aanmelding.
Vanwege de grote opkomst in Lelydorp is besloten om mensen die afgelopen donderdag nog niet geholpen waren, ook op vrijdag te helpen. 71.768 mensen hebben zich geregistreerd. Onder hen zijn 26.357 zestigplussers en 1.570 mensen met een beperking. Dat maakte Victorine Motie, adviseur op het ministerie van Financiën en Planning, donderdag bekend aan de Ware Tijd.
Het RVI-programma voorziet in uitbetalingen aan burgers, gebaseerd op toekomstige inkomsten uit olie en gas. Tot en met 27 juni hebben 3.318 tachtigplussers hun certificaat reeds verkocht aan de Hakrinbank. Eén certificaat vertegenwoordigt een waarde van USD 750, wat betekent dat er in totaal al USD 2.488.500 is uitgekeerd.
Voorlopig is de Hakrinbank de enige bank die het programma faciliteert. Het streven is om senioren en mensen met een beperking, gefaseerd uit te betalen tot 2028, te beginnen met tachtigplussers en ouder. Alle Surinamers die vóór 1 januari 2025 zijn geboren, kunnen zich registreren via de website rvi.gov.st om aanspraak te maken op een spaarcertificaat dat na 2028 uitbetaald zal worden.
Volgens Motie is het nog niet duidelijk of de nieuwe regering onder leiding van president Jennifer Geerlings-Simons, het initiatief zal voortzetten. In een kort overleg met minister Adelien Wijnerman van Financiën is bevestigd dat er nog geen besluit is genomen.
Tijdens haar eerste persconferentie zei president Jennifer Geerlings-Simons: “We kunnen alleen uitgeven wat we hebben. We hebben nog geen royalty’s en de oliewinning is nog niet gestart.” Ook zei ze, dat het voor haar nog onduidelijk is of het programma als een lening moet worden beschouwd. Pas wanneer er juridisch, financieel en technisch meer duidelijkheid is over de opzet van de RVI, zal een beslissing worden genomen.
In een gesprek met ATV op 19 juli herhaalde Simons dat zij eerst volledig inzicht wil in het project. “Hoe het project precies in elkaar zit en hoe het gerelateerd is aan een lening, is mij nog niet duidelijk”, aldus het staatshoofd. Zij gaf aan dat deze informatie ontbrak tijdens het overdrachtsgesprek met de voormalige minister van Financiën en Planning, Stanley Raghoebarsing. ‘’Er is toen met name over de algemene economische situatie gesproken’’, aldus de president.
Wat is RVI?
Het programma Royalty’s voor Iedereen werd in november 2024 gelanceerd door oud-president Chandrikapersad Santokhi. Het doel is om alle burgers te laten profiteren van toekomstige olie-inkomsten uit Blok 58, een belangrijk offshore olieveld. Elke burger ontvangt een certificaat van USD 750 met een jaarlijkse waardestijging van 7 procent. Ouderen en mensen met een beperking krijgen voorrang bij het verzilveren van hun tegoed, dat besteed kan worden via een digitale portemonnee of bankpas.
https://dagbladdewest.com/2025/08/01/burgers-registreren-zich-massaal-voor-rvi/
SEOB: Hoge overheidsuitgaven en verzwakkende SRD blijven zorgpunten
In haar bulletin van juni geeft de Suriname Economic Oversight Board (SEOB) aan dat ze tekenen ziet van economisch herstel, zoals lagere inflatie, gezondere banken en stabiele internationale reserves. “Tegelijk blijven de hoge overheidsuitgaven en de verzwakkende Surinaamse dollar zorgpunten. Strikte financiële discipline blijft cruciaal”, wordt benadrukt. De verzwakking van de Surinaamse dollar wordt toegeschreven aan de toegenomen geldhoeveelheid als gevolg van overheidsuitgaven, wat de stabiliteit van de munt beïnvloedt. In de eerste maanden van het jaar daalde de waarde van de Surinaame dollar ten opzichte van de Amerikaanse dollar, waarbij de wisselkoers tussen januari en mei steeg van 35,4 naar 36,8. De euro passeerde zelfs de SRD 41. Dit heeft volgens de SEOB geleid tot hogere prijzen voor geïmporteerde goederen, zoals voedsel, brandstof en medicijnen, met als gevolg dat de koopkracht van huishoudens afneemt.
“Het begrotingstekort blijft hardnekkig door structureel hogere uitgaven dan inkomsten”
De monetaire situatie hangt sterk samen met het beleid van de overheid. Er is meer geld in omloop gekomen (de basisgeldhoeveelheid is gestegen). De Centrale Bank van Suriname (CBvS) probeert de inflatie en de wisselkoers druk te beheersen door middel van open markt operaties en valutaveilingen. Echter, de stijging van de wisselkoers heeft directe gevolgen voor de economie, waaronder prijzen voor huishuur, nutstarieven, hogere prijzen voor importgoederen en een toename van de inflatie, onderstreept de SEOB. Ze dringt aan op een nauwe samenwerking tussen het ministerie van Financiën en Planning en de CBvS, “zodat begrotingsbeleid en monetair beleid beter op elkaar zijn afgestemd”. Verder wordt geadviseerd om het begrotingstekort te beperken via structurele besparingen en betere belastinginning, om de druk op de Surinaamse dollar te verminderen.
Overheidsfinanciën kwetsbaar
De overheidsfinanciën, de inflatie en economische groei en de monetaire ontwikkelingen zijn de essentiële terreinen waarop de SEOB zich richt, omdat die de huidige economische situatie in het land bepalen. Gesteld wordt dat de overheidsfinanciën kwetsbaar blijven. “Ondanks een lichte verbetering in februari, blijft het begrotingstekort hardnekkig door structureel hogere uitgaven dan inkomsten.”
Angehaald wordt dat in het eerste kwartaal van dit jaar er een explosieve stijging van de uitgaven was, voornamelijk door een kapitaalinjectie in de CBvS. Die leidde tot een uitzonderlijk tekort van SRD 10,8 miljard. De staatsschuld is in april 2025 gestegen naar 108,6 procent van het bruto binnenlands product (BBP), wat de begrotingsruimte verder verkleint.
De jaarinflatie daalde van 9,9 procent in januari naar 6 procent in mei. In april werd met 5,7 procent het laagste niveau in jaren genoteerd. De maand-op-maand inflatie blijft beperkt wat enige verlichting biedt voor huishoudens.
Echter, de economische groei is beperkt: eind 2024 groeide de economie slechts 0,5 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. De beperkte groei zorgt voor stagnatie in de werkgelegenheid en beperkte inkomensgroei. De groei werd voornamelijk gedragen door de transport- en handelssector.
Aanbevelingen
De SEOB is voorstander van een vervolgprogramma met het Internationaal Monetair Fonds “om eerder behaalde hervormingen te behouden en instituten verder te versterken”. De onafhankelijke instantie, belast met het adviseren en controleren van de regering in de uitvoering van het IMF-programma en het economische herstelplan, wijst erop dat het vertrouwen kan worden hersteld met consistent beleid en heldere communicatie over hervormingen en behaalde resultaten.
Ze beveelt onder meer aan om de Aanbestedingswet in te voeren om transparantie en efficiëntie bij overheidsopdrachten te verbeteren. Verder moet het belastingstelsel worden gedigitaliseerd en de belastinggrondslag worden verbreed om ook de informele sector in beeld te brengen en de belastingdruk eerlijker te verdelen.
https://dwtonline.com/seob-hoge-overheidsuitgaven-en-verzwakkende-srd-blijven-zorgpunten/
Simons: “We blijven praten met IMF, maar hebben geen plannen om een programma uit te voeren dat de bevolking verder zal verarmen”
NDP-leider en presidentskandidaat Jenny Simons blijft praten met het Internationaal Monetair Fonds (IMF). “We blijven wel praten met het IMF, omdat we ook deskundigheid hebben. En als we andere vormen van ondersteuning met betrekking tot de schulden willen hebben, zullen we ook met het IMF bezig zijn”, zei Simons in een interview op radio SRS.
De politica, die aanstaande zondag bij acclamatie tot president van Suriname zal worden gekozen, voerde aan dat het IMF een land kan evalueren en kijken hoe het gaat. Aan de andere kant kan er ook een programma worden uitgevoerd zonder restrictieve maatregelen, maar juist het maken van wetten waarbij gelet wordt op de versterking van bepaalde instituties.
“Dus we praten met het IMF. We hebben gesproken en we zullen blijven praten met ze. Maar we zijn niet van plan om op dit moment een programma te gaan gebruiken om de bevolking verder te verarmen”, aldus de politica. De presidentskandidaat zei dat na het afgelopen IMF-programma er een heleboel geld in de samenleving is gekomen, waardoor de druk op de koers is toegenomen. En dat komt door verschillende activiteiten van de huidige regering. Ook de staatsschuld is verder gestegen.
Zij heeft met economen binnen en buiten haar partij gekeken naar gepubliceerde en beschikbare cijfers. Uit eigen onderzoek denkt zij dat voor de maanden juli en augustus de reguliere lonen en salarissen zijn veiliggesteld. Komende week heeft zij een gesprek met minister Stanley Raghoebarsing van Financiën en Planning om beter ingelicht te worden. Volgens de NDP-leider kent het IMF meerdere soorten programma’s. Het programma dat door de regering Santokhi-Brunswijk is uitgevoerd, is een bijzonder zwaar programma geweest. Zij is daarom geen voorstander van een programma waarbij de gezondheidszorg, het onderwijs en de productie achteruit zullen gaan.
“Omdat dat uiteindelijk contraproductief is en het zet je in een neerwaartse spiraal als land. Er mag geen neerwaartse spiraal ontstaan. Het had ook anders kunnen gebeuren, want het is ook niet geheel goed verlopen in een aantal opzichten. Voor het sociale gedeelte zeker niet”, aldus Simons.
Olieaanval in Iran zet wereld op scherp; VES: Voorkom paniek en prijsopdrijving in Suriname
23 juni 2025
Brandstofprijzen afgelopen zondag bij GOw2.
Nu de Verenigde Staten luchtaanvallen hebben uitgevoerd op drie belangrijke nucleaire installaties in Iran – waaronder de ondergrondse verrijkingsfaciliteit in Fordow – wordt er wereldwijd gespeculeerd over de gevolgen. Steven Debipersad, voorzitter van de Vereniging van Economisten in Suriname (VES), zegt desgevraagd aan Starnieuws dat paniek in Suriname als gevolg van deze escalatie moet worden voorkomen. “De situatie mag niet misbruikt worden om prijzen van brandstof en andere producten op te drijven,” waarschuwt hij.
Het parlement van Iran gaf zondag groen licht om de Straat van Hormuz te sluiten – een cruciale zeeroute waar bijna een kwart van de wereldwijde oliehandel doorheen gaat. Of deze toegangspoort daadwerkelijk wordt afgesloten, moet nog blijken. De olieprijzen zullen sterk stijgen als dit gebeurt, vooral na goedkeuring door de Nationale Veiligheidsraad, geleid door de Opperste Leider van Iran.
Debipersad merkt op dat Suriname zijn brandstof niet betrekt uit het Midden-Oosten. “We moeten voorkomen dat het volk opnieuw de dupe wordt van kunstmatig opgevoerde prijzen. Toen Donald Trump president was en de olieprijs daalde, gebeurde dat niet in Suriname,” stelt hij. Daarbij wordt opgemerkt dat meer dan SRD 10 per liter aan governmenttake wordt geheven, naast andere belastingen die de brandstofprijs structureel hoog houden.
Momenteel zijn bij SOL/Shell de dieselprijzen zelfs hoger dan die van ongelode benzine. Bij GoW2 is dat niet het geval; daar wordt diesel geleverd door Staatsolie. In december vorig jaar zei NDP-fractieleider Rabin Parmessar dat, vanwege gebrek aan transparantie, is geschat dat de regering tussen SRD 17 en 18 inhoudt via administratieve heffingen zoals BTW en governmenttake. Minister Stanley Raghoebarsing van Financiën & Planning sprak van gemiddeld SRD 10 per liter aan governmenttake.
Volgens Debipersad zijn prijsverhogingen waarbij de bevolking wordt uitgeknepen, vaak niet gerechtvaardigd. Afgelopen week gingen ook de broodprijzen omhoog nadat de wisselkoers van de US-dollar de SRD 40 passeerde. Een stijging van brandstofprijzen betekent automatisch ook hogere kosten voor elektriciteit.
“Suriname heeft in deze periode sterk leiderschap nodig,” benadrukt Debipersad. En juist in deze periode is het land na de verkiezingen in een transitiefase. De nieuwe Nationale Assemblee komt zondag bijeen waar ook de voorzitter en vicevoorzitter zullen worden gekomen. Dan volgt een traject van het kiezen van een president en vicepresident. Indien de tweederdemeerderheid niet wordt gehaald, volgt een lang traject naar de Verenigde Volks Vergadering. https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87030
Ashwin Adhin zorgt voor paniek op de valutamarkt
Ashwin Adhin. Beeld: Suriname Herald/RTV
Eigenlijk vind ik dat geen enkele NDP-prominent zich zou moeten uitlaten over economie of economische vraagstukken, want hun trackrecord is bekend. In de recente geschiedenis van Suriname na de onafhankelijkheid is een regering met NDP-signatuur het vaakst aan de macht geweest. Het resultaat mag er zijn: rijken zijn rijker geworden en armen armer. Dat resultaat voelt u dagelijks in uw portemonnee.
Elke regering die na een NDP-regering aantrad, moest bezuinigen als gevolg van de buitensporige uitgaven van de NDP (enkel om het volk tevreden te houden, ten koste van diens kinderen). Vervolgens krijgt die bezuinigende regering de schuld van alles. Het volk, dat door de NDP op kosten van de volgende generatie werd gepaaid, is niet gewend aan bezuinigingen. Daarna stemt datzelfde volk de bezuinigende regering weer weg, want men ziet de noodzaak van bezuinigen niet in (mede door gebrekkige scholing en mentaliteit). Zo blijft de vicieuze cirkel zich herhalen.
De monetaire reserve die onder president Santokhi is opgebouwd, zal straks weer verbrast worden, waardoor de dekking van de SRD zal dalen met als gevolg hogere wisselkoersen. Regeringen met NDP-signatuur hebben dit telkens bewezen. Een eventuele opvolgende regering mag dan weer beginnen met bezuinigen en de monetaire reserve opbouwen. Vervolgens wordt die regering opnieuw weggestemd ten gunste van de NDP. Dit is een historische en chronologische verklaring van de stand van de Surinaamse economie.
Volgens Adhin gaat de wisselkoers richting 60
Elke keer dat Ashwin Adhin zich uitlaat over economie of economische vraagstukken, slaat hij de plank volledig mis. Onlangs deed hij de uitspraak dat de wisselkoers richting de SRD 60 per dollar zal gaan. Die uitspraak werkte als olie op het vuur. Eenieder die in het bezit is van valuta, houdt die nu vast in de hoop deze tegen de ‘Adhinkoers van 60’ te verkopen. Het aanbod op de valutamarkt daalt, want niemand wil zijn valuta aan de cambio’s verkopen. Tegelijkertijd stijgt de vraag: iedereen die valuta nodig heeft, haast zich om in te kopen, uit vrees voor die koers van 60.
Het is de zoveelste herhaling: als de vraag naar valuta groter is dan het aanbod, stijgt de prijs (wisselkoers). Dit is een economische wetmatigheid waar je niet omheen kunt. Kortom: Adhin heeft met zijn uitspraken gezorgd voor een grotere vraag en een kleiner aanbod op de valutamarkt.
Uitspraken Adhin over OMO’s misplaatst
Waar economen geen andere uitweg zien dan het inzetten van openmarktoperaties (OMO) om inflatie terug te dringen, beschouwen figuren als Adhin deze juist als een vloek. Wat er dan wél zou moeten gebeuren, blijft onduidelijk. Ook andere critici van de OMO praten elkaar slechts na, als kippen zonder kop. Ter herinnering: zelfs Klaas Knot, directeur van De Nederlandsche Bank, gaf tijdens zijn bezoek aan Suriname aan dat het land geen andere keus had dan de OMO’s in te zetten. Alleen onze ‘aardappel-econoom’ ziet dat anders.
De OMO uitleggen past niet in één column; daar leent dit medium zich niet voor. De Centrale Bank van Suriname (CBvS) is de aangewezen instantie om het volk hierover te informeren. Tot op heden heeft de CBvS nagelaten dat te doen. Als Adhin het al niet begrijpt, kan men moeilijk verwachten dat het volk dat wel doet.
Volgens Adhin moet het volk geen wonderen verwachten
Alsof zijn uitspraken over de wisselkoers nog niet genoeg onrust zaaiden, bereidt Adhin het volk alvast voor op barre tijden. Niet vanwege bezuinigingen, maar vanwege populistische uitgaven – al zegt hij dat er niet bij. Wat dat betreft heeft de NDP een bewezen historisch trackrecord. Deze uitspraak had Adhin ook vóór de verkiezingen kunnen doen, maar dat deed hij niet. Direct erna doet hij het wel. Ook hier doet hij Bouterse na, die in 2015 vóór de verkiezingen verhogingen van kinderbijslag en AOV beloofde, maar direct erna het volk voorbereidde op zware tijden – en die beloften niet waarmaakte. Adhin heeft goed opgelet, en past dit nu zelf toe.
Hij stelt dat het volk geen wonderen moet verwachten van de nieuwe regering. Opmerkelijk is dat van Santokhi wél verwacht werd dat hij binnen drie jaar wonderen zou verrichten, ondanks een achterstand van tien jaar. Hoewel Santokhi vijf jaar regeert, moeten twee van die jaren buiten beschouwing worden gelaten vanwege de coronacrisis, die de economie wereldwijd platlegde.
Adhin beseft niet dat hij hiermee eigenlijk een compliment geeft aan Santokhi. Hij erkent impliciet dat er geen wonderen verwacht hadden mogen worden, zeker niet binnen drie jaar met een achterstand van tien jaar.
Adhin uitte zijn bezorgdheid over de economische nalatenschap van de huidige regering
Maar hij is de laatste die zich daarover zou moeten uitspreken. Toen de huidige regering aantrad, duurde het langer dan een jaar om duidelijkheid te krijgen over de economische nalatenschap van regering Bouterse II. Pas in 2021 konden het IMF en de regering de financiële cijfers op een rij krijgen. Telkens doken nieuwe lijken uit de kast op. (Digitale) archieven werden zelfs vernietigd door toenmalig minister Hoefdraad. Het is beter om iets te erven waarvan je weet wat je erft, dan iets te erven zonder te weten wat de erfenis inhoudt.
Sunil Sookhlall
sunil.sookhlall@hotmail.com
Facebook
https://www.srherald.com/columns/2025/06/22/ashwin-adhin-zorgt-voor-paniek-op-de-valutamarkt/
Minister van Financiën en Planning: “Er is geen yorka supu voor de aantredende regering klaargemaakt”
Redactie3 minuten leestijd
Stanley Raghoebarsing. Foto: CDS
Stanley Raghoebarsing, minister van Financiën en Planning, vindt het ongepast dat binnen de samenleving wordt gesuggereerd dat de regering, of het ministerie, de aantredende regering bewust wil dwarsbomen om het haar moeilijk te maken. Deze uitspraak deed hij naar aanleiding van de plotseling opgelopen wisselkoers.
Binnen korte tijd is de koers in een stijgende lijn terechtgekomen. In een gesprek met Suriname Herald, na de opening van de SEOGS, gaf minister Raghoebarsing aan geen behoefte te hebben in te gaan op de vraag waarom de koers juist na de verkiezingsuitslag van 25 mei 2025 is beginnen te stijgen. De bewindsman weigerde op die vraag te reageren.
“Ik ga niet reageren op deze vraag. Ik zit er nog slechts enkele dagen als minister. De volgende bewindsman zal hierover een verklaring geven.” Na verdere toelichting te hebben gevraagd, gaf de minister aan dat hij dit eerder had aangegeven en toen werd uitgemaakt voor leugenaar.
Velen werden boos toen hij enkele maanden geleden aangaf waaraan het ligt en wat er concreet moet gebeuren. “Ik zou zeggen: laten die deskundigen nu aan het woord komen die aan de andere kant zaten en zoveel hadden uit te leggen. Zij hebben nu de gelegenheid. Laten zij zeggen hoe het moet,” gaf de bewindsman aan, met een brede grijns.
De opmerking roept toch vraagtekens op, aangezien de president recentelijk nog heeft aangegeven dat de regering tot het laatste moment doorwerkt, omdat Suriname geen demissionair systeem kent. De minister bevestigde dit en gaf aan dat hij zich alleen bezighoudt met lopende zaken, zoals het uitbetalen van ambtenaren en schuldeisers, zowel nationaal als internationaal.
Volgens Raghoebarsing hangt het beheersen van de koers nauw samen met een verantwoord financieel beleid en het structureel versterken van het vertrouwen in de economie. Hij gaf aan dat het ministerie voortdurend werkt aan het beheren van de uitgaven en het prioriteren van betalingen, zoals salarissen, pensioenen en binnenlandse en buitenlandse schulden.
Vorige week werd er US$ 11 miljoen aan buitenlandse schulden afgelost. Daarnaast wordt er ook aanzienlijk afgelost op binnenlandse schulden.
Over het toezicht op de overheidsfinanciën zei hij: “De staatsfinanciën staan onder accountantscontrole. Buitenlandse leningen worden verantwoord besteed. Elke cent is van het volk van Suriname. Die zijn niet van Raghoebarsing, Chan Santokhi of Ronnie Brunswijk.” De afgelopen week zijn de pensioenen betaald. Nu is het ministerie bezig met de voorbereidingen voor de uitbetaling van de ambtenarensalarissen.
Hij beklemtoonde dat het ministerie geen politieke spelletjes speelt met de financiële situatie: “We zetten de toekomstige regering niet opzettelijk klem. Dat zou ik nooit doen, en dat zou niemand moeten doen. De problemen zijn structureel, niet politiek ingegeven.”
De minister gaf dat we moeten kijken naar het belang van kalmte en samenwerking, vooral met het oog op de politieke transitie: “Er is werk te doen, ook na de verkiezingen. De koers laat zich niet leiden door geruchten of emoties, maar door verstandig beleid en goed bestuur. We hebben niets eraan om de aantredende regering te dwarsbomen.” https://www.srherald.com/suriname/2025/06/19/minister-van-financien-en-planning-er-is-geen-yorka-supu-voor-de-aantredende-regering-klaargemaakt/
Econoom Girdhari: ‘Stijging wisselkoers mede door onverantwoord uitgavenbeleid regering-Santokhi/Brunswijk’
“Tide mi krey wan krey. Mi taki: ‘Gado, u alleen weet hoe ik mijn auto ga aflossen en de huur ga betalen met deze koers. Ik ben zo gestrest dat ik steeds moet huilen.” Woorden van een dertigjarige moeder die haar frustraties via sociale media deelt naar aanleiding van de vlucht die de wisselkoers heeft genomen.
Tekst Valerie Fris
Beeld Terence Oosterwolde
Terwijl alle diensten en prijzen van levensmiddelen stijgen, is het extra zwaar voor de mensen die auto’s en huurwoningen in valuta moeten betalen. “De stijging van de wisselkoers komt door het onverantwoorde uitgavenbeleid van de regering-Santokhi/Brunswijk”, stelt Swami Girdhari, secretaris van de Vereniging van Economisten in Suriname (VES), onomwonden in gesprek met de Ware Tijd.
“Deze rommel wet zal ervoor zorgen dat het fenomeen ‘wisselen mammie, wisselen pappie’ in de binnenstad weer zijn intrede zal doen met alle nare gevolgen van dien”VES-secretaris Swami Girdhari
Vanwege de vele speculaties over de reden van de plotselinge snelle stijging van de koers, sprak de krant hem om te weten hoe het precies zit. Dinsdag werd bij de cambio’s de euro opgekocht voor SRD 45,85 en de US dollar voor SRD 40,20. Opvallend is dat sommige wisselkantoren geen vreemde valuta verkopen, maar alleen kopen en omzetten naar SRD.
Overheidsuitgaven
Girdhari: “De wisselkoersen vertonen al enige tijd – zeker ruim vóór de verkiezing – een opwaartse trend door internationale ontwikkelingen die ook hun impact hebben op de eurokoers.” Vanwege de aard van de Surinaamse economie focust hij zich vooral op de koers van de US dollar.
Girdhari geeft aan dat met het vertrek van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) de waakhondrol op de staatshuishouding die deze organisatie had, is weggevallen. “Verklaringen van minister Stanley Raghoebarsing van Financiën en Planning in en buiten De Nationale Assemblee dit jaar bevestigen het expansieve beleid – meer uitkeringen, salarissen en overige betalingen – van de regering. Ze heeft voorafgaand aan de verkiezingen een aantal populistische maatregelen genomen die de uitgaven van de overheid hebben vergroot.” De VES-secretaris stelt verder dat aan de andere kant sprake is van tegenvallende inkomsten, bijdragen aan liquiditeitscreatie door de overheid waarmee als eerste de wisselkoers onder druk komt.
Onzekerheid en angst
Behalve het onverantwoorde beleid van de regering speelt volgens Girdhari ook de onzekerheid een rol. “De regeringspartij die vóór mei 2020 de veroorzaker is van de financieel-economische crisis heeft de meeste zetels behaald bij de verkiezing van 25 mei 2025 en zal een leidende rol vervullen in de toekomstige regering, waarin ze het beheer krijgt over het ministerie van Financiën en Planning. Dit kan ook een reden zijn voor de groeiende onzekerheid over de economische toekomst van ons land”, vermoedt hij.
Girdhari stelt dat hierdoor een bepaalde angst ontstaat waar handelaren op de valutamarkt erop inspelen door de koers met regelmaat naar boven bij te stellen. “Dat zou door de samenleving kunnen worden vertaald alsof het economisch minder goed zal gaan”, zegt de VES-secretaris. “Maar de economie werkt niet zo. Wat is er anders vóór en na de verkiezingen? De positieve uitkomsten, aangedreven door olie- en gasvoorraden zijn nog steeds valide samen met investeringen die hiermee gepaard gaan. Eerlijke communicatie blijft uit, los van een academisch communiqué”, waarmee hij verwijst naar het persbericht van de Centrale Bank van Suriname (CBvS) maandag.
Girdhari vindt het jammer dat deze trend al effect heeft en de kwetsbaren, onder wie mensen die aflossingen in vreemde valuta moeten doen, hard worden getroffen. “Bepaalde prijzen beginnen nu al omhoog te gaan, wat kan resulteren in een hogere inflatie in 2025.”
Valutaveilingen en retentieregeling
De CBvS stelt in haar persbericht dat zij door middel van valutaveilingen heeft geprobeerd om de koers te beteugelen. Maar Girdhari is ervan overtuigd dat valutaveilingen nooit hebben gewerkt in Suriname. “Ook hier is het uitblijven van transmissie naar de samenleving net als bij de open markt operaties het euvel. Alles blijft zich, door de opzet, afspelen in kleine kringen van begunstigden.” Hij stelt dat de VES vanaf haar vijftigste verjaardag op 17 oktober 2022 waarschuwt voor de noodlottige gevolgen van een samenleving met de waarneembare trend van een kleine groep winnaars en een massa aan verliezers.
Girdhari is ook kritisch als het aankomt op de werking van de retentieregeling. Minister Raghoebarsing zou weken terug hebben aangegeven dat het niet naleven van de retentieregeling door exporteurs heeft gezorgd voor de stijging van de koers. “Dat klopt niet. Jammer dat hij heeft verzuimd de namen te noemen van de exporteurs die deze regeling aan hun laars lappen en welke bedragen er aan zijn onttrokken.”
Er was volgens hem zelfs een periode waarbij de exporteurs nergens de retentiedollars konden inwisselen. “De banken waren niet happig om ze te kopen. De monetaire autoriteiten hebben toen verzuimd om een maatregel te treffen over het inwisselen van de retentiedollars. Helaas heeft de regering geen nadere informatie gegeven dan de ongefundeerde populistische kreet.”
Girdhari vindt het ook niet kunnen dat de minister de opmerking heeft gemaakt over goud dat wordt weg gesmokkeld, maar een nadere informatie heeft gegeven en dat tegen degene die smokkelen geen strafmaatregelen worden genomen. Het zou volgens de VES-secretaris de minister sieren om de gemeenschap te informeren over hoeveel goud is weg gesmokkeld, welk bedrag de staat is misgelopen en wie de smokkelaars zijn.
Toepassing Valutawet
Over de toepassing van de Valutawet, die tijdens de regering-Bouterse in behandeling was in het parlement, is Girdhari duidelijk. “De VES verzet zich met klem hiertegen. Alleen vertrouwen en eerlijke communicatie zullen helpen om dit probleem te boven te komen. Dwangmatige wetten hebben wij niet nodig, maar goed bestuur.”
De VES-secretaris stelt dat de voorzitter van de NDP, Jennifer Geerlings-Simons, tijdens het VES-debat dat vóór de verkiezingen werd gehouden, geen afdoend antwoord heeft gegeven of ze nog voorstander is van deze wet. “Deze rommel wet zal ervoor zorgen dat het fenomeen ‘wisselen mammie, wisselen pappie’ in de binnenstad weer zijn intrede zal doen met alle nare gevolgen”, klinkt Girdhari scherp.
Hij is benieuwd naar wat de NPS zal doen, daar ze fervent tegenstander was van de Valutawet die bij de assemblee in behandeling was begin 2020. “Wordt de NPS de jaknikker naar de NDP toe of zal ze de NDP op het goede spoor houden?” vraagt hij zich retorisch af. https://dwtonline.com/econoom-girdhari-stijging-wisselkoers-mede-door-onverantwoord-uitgavenbeleid-regering-santokhi-brunswijk/
VES-voorzitter: Valutakoers ontspoort door politieke onzekerheid, niet door economie
Ves-voorzitter Steven Debipersad. [Foto: dWT archief]
door Wilfred Leeuwin
PARAMARIBO — De plotselinge stijging van de valutakoers rond de verkiezingen is geen gevolg van economische marktwerking, maar van politieke speculatie. Dat stelt Steven Debipersad, voorzitter van de Vereniging van Economisten in Suriname (VES). Volgens hem is de recente koersontwikkeling een terugkerend verschijnsel bij machtswisselingen en wordt deze vooral ingegeven door onzekerheid en manipulatie.
Dinsdagmiddag werd voor de US dollar een aankoopkoers van SRD 38,50 en een verkoopkoers van SRD 39,10 genoteerd. Voor de euro waren deze respectievelijk SRD 43,20 en SRD 44. Debipersad benadrukt dat deze koersstijging niet het gevolg is van negatieve economische trends. “Integendeel, de economische fundamenten vertonen positieve ontwikkelingen. De enige uitdaging is dat we drie moeilijke jaren tegemoet gaan — maar dat is geen verrassing,” stelt hij.
“Het zomaar inzetten van onze schaarse valutareserves is risicovol. Niet alleen zijn die middelen beperkt, het injecteren van geld in de economie kan ook averechts werken”
Politieke invloed
Volgens Debipersad komt de koersbeweging voort uit politieke motieven. “Voor en na verkiezingen ontstaat er altijd onrust. De markt reageert vaak met wantrouwen richting de aankomende regering, wat door de zittende machthebbers wordt geïnterpreteerd als angst. Tegelijkertijd kunnen nieuwe leiders juist voordeel halen uit het terugdringen van de koers, door dat te presenteren als hun prestatie.”
Deze politieke onzekerheid schept ruimte voor speculatie door kapitaalkrachtige spelers op de valutamarkt. “Er ontstaat een sfeer waarin de koers kunstmatig omhoog wordt gedrukt, zonder dat daar economische redenen voor zijn,” zegt hij.
voorzichtig beleid en transparantie
Debipersad roept de nieuwe regering op om met verstandig economisch beleid en duidelijke communicatie vertrouwen te winnen. “Nu is het moment om richting te geven aan het monetaire beleid. Transparant bestuur en een daadkrachtige aanpak van corruptie zijn essentieel.”
Ook waarschuwt hij voor overhaaste acties door de Centrale Bank van Suriname (CBvS). “Het zomaar inzetten van onze schaarse valutareserves is risicovol. Niet alleen zijn die middelen beperkt, het injecteren van geld in de economie kan ook averechts werken.”
De CBvS heeft inmiddels drie valutaveilingen gehouden, waarvan de laatste op 29 mei plaatsvond. Hierbij werd vijftien miljoen US dollar op de markt gebracht. Hoewel governor Maurits Roemer aangaf dat koersbeheersing niet het primaire doel was, stelde voormalig VES-voorzitter Winston Ramautarsing dat de invloed op de wisselkoers direct merkbaar is. Ook hij pleitte eerder voor een behoedzame inzet van deze strategie. https://dwtonline.com/ves-voorzitter-valutakoers-ontspoort-door-politieke-onzekerheid-niet-door-economie/