Advocaten familie Bouterse zullen bakzeil halen

2 januari 2025

Advocaat Gerard Spong. Beeld: WNL

Advocaat Gerard Spong is van mening dat de advocaten van de familie van de overleden ex-president Desi Bouterse, die van procureur-generaal Garcia Paragsingh eisen om verantwoording af te leggen over het bekendmaken van de doodsoorzaak, op niets zullen uitlopen. Hij noemt dit hypocriet gedrag, gezien de wijze waarop met de dood van de slachtoffers van de Decembermoorden is omgegaan.

Dat de doodsoorzaak van de ex-legerleider uitgebreid in de media is gedeeld door het Openbaar Ministerie (OM), ziet Spong niet als een inbreuk op de medische geheimhouding. Bouterse was een publieke figuur, en het is volgens hem normaal dat dergelijke zaken naar buiten komen.

In gesprek met Radio ABC stelt Spong verder dat de politie ook bekendmaakt wanneer een bestuurder onder invloed iemand anders de dood in heeft gereden, aldus de jurist.

De familie van Bouterse vindt het ‘pijnlijk’ en ‘vernederend’ dat het OM heeft gedeeld waaraan hun echtgenoot is overleden. Spong wijst erop dat de oud-legerleider jaren geleden op televisie heeft verklaard dat enkele burgers op de vlucht waren doodgeschoten. Volgens hem is dat ook het delen van een privédetail met de buitenwereld. Hij begrijpt niet waarom aanhangers van Bouterse nu wel problemen hebben met het handelen van het OM. Het moet, naar zijn zeggen, ook kwetsend zijn geweest voor de nabestaanden van de Decembermoorden om via de televisie te horen dat hun geliefden betrokken waren bij een couppoging.

Spong benadrukt dat de procureur-generaal geen enkele onrechtmatige daad heeft begaan. Hij ziet het dan ook niet gebeuren dat de nabestaanden van Bouterse hoeven te rekenen op een schadevergoeding.

https://www.srherald.com/suriname/2025/01/02/advocaten-familie-bouterse-zullen-bakzeil-halen/

Pg moet verantwoording afleggen bekendmaken medisch geheim Bouterse

01 Jan, 2025

Procureur-generaal (pg) Garcia Paragsingh wordt aangemaand om niet later dan 2 januari via een persconferentie verantwoording af te leggen over het openbaar maken van het obductierapport van Desi Bouterse. Dit hebben de advocaten Murwin Dubois en Milton Castelen namens de nabestaanden in een brief te kennen gegeven aan de pg, die de Staat in rechte vertegenwoordigt. Binnen een maand dient de pg gesprekken te voeren over op maat voor de nabestaanden gesneden compensatiemaatregelen om de effecten van de onomkeerbare schade te verkleinen.

Indien de pg weigert te voldoen aan hetgeen gevraagd wordt, zal er terstond overgegaan worden tot het treffen van rechtsmaatregelen met alle consequenties voor de Staat. Aan het hoofd van het Openbaar Ministerie (OM) wordt voorgehouden dat erop gerekend wordt dat voldaan wordt aan de aanmaningen waardoor de gang naar de civiele rechter niet noodzakelijk zal blijken te zijn, stellen de procesgemachtigden van de nabestaanden van Bouterse.

Aangevoerd wordt dat het OM obductie heeft laten plegen op het lichaam van Bouterse, die buiten een ziekenhuis is overleden. Dit om vast te stellen of de doodsoorzaak een misdrijf is en om bij benadering de dag en tijd van overlijden vast te stellen. Volgens de procesgemachtigden is in strijd met de rechtsbeginselen van behoorlijk bestuur, alsook met de grondrechten en zeker in strijd met het op de pg van toepassing zijnde beroepsgeheim privé medische informatie wereldkundig gemaakt.

De pg zou zich schuldig hebben gemaakt aan een strafbaar feit opgenomen in artikel 332 van het Wetboek van Strafrecht. Er is opzettelijk via een persbericht geheime informatie via de media gedeeld. Uit hoofde van haar beroep heeft de pg de informatie verkregen van de patholoog. Volgens de advocaten was er geen legitieme rechtsgrond om specifieke medische informatie bekend te maken. Er was ook geen toestemming van de nabestaanden om de medische gegevens aan de media te verstrekken voor openbaring daarvan.

https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/84386

Wi! Uma Fu Sranan is ex-president Bouterse dankbaar

31 Dec, 2024

Voormalig president Desi Bouterse tijdens de opening van de fabriek van Wi! Uma Fu Sranan. Rechts Tania Lieuw-A-Sjoe, voorzitter van de organisatie.

“You give but little when you give of your possessions. It is when you give of yourself that

you truly give.” – Khalil Gibran

Met diepe dankbaarheid en respect herdenken wij de voormalige president van Suriname, Desiré Delano Bouterse. Zijn geloof in de kracht van productie, in het bijzonder door grassroots organisaties zoals de onze, was een baken van inspiratie. Hij droeg Wi! Uma Fu Sranan altijd een warm hart toe en geloofde onvoorwaardelijk in onze bijdrage aan de economische vooruitgang van dit land.

Tijdens zijn motivatiebijeenkomsten met jongeren stelde hij ons vaak als voorbeeld, benadrukkend hoe belangrijk het is om samen te werken aan een sterke basis voor rurale productie en de empowerment van plattelandsvrouwen in de agrarische sector. Zijn woorden waren niet alleen inspirerend, maar ook richtinggevend voor ons werk en onze missie.

President Bouterse was meer dan een leider; hij was een bondgenoot. Hij ondersteunde ons met vertrouwen en plaatste altijd als eerste bestellingen voor de producten die wij met toewijding en passie ontwikkelden. Wie kan vergeten hoe hij ons cassave composiet brood en kerstbrood verrijkt met 40% cassave onder de aandacht bracht als iconen van innovatie en nationale trots? Even indrukwekkend is ons paradepaardje, de baby-opvolgvoeding met cassave als basis, bekend als Kokori – een prachtig symbool van onze toewijding aan gezonde en betaalbare voeding voor de toekomst van Suriname.

Zijn betrokkenheid ging veel verder dan woorden; Wij zullen hem altijd herinneren als een leider die niet alleen droomde van een betere toekomst, maar ook hielp deze toekomst mogelijk te maken voor een ieder. Rust in vrede, Desiré Delano

Bouterse. Uw visie en ondersteuning zullen altijd deel blijven uitmaken van ons verhaal. In deze tijd van verdriet willen wij onze diepste medeleven betuigen aan de familie en dierbaren, in het bijzonder zijn vrouw Ingrid Bouterse en zijn kinderen. Moge de herinneringen aan zijn wijsheid, warmte en onwrikbaar geloof in de kracht van ons volk een bron van troost en kracht voor u zijn. Zijn nalatenschap zal altijd voortleven in de harten van velen.

“Desiré Delano Bouterse, moge uw geest voortleven in de hoop en dromen die u heeft gewekt en in de harten van allen die door uw visie zijn geraakt.”

Rest in peace and Rise in Glory🙏 🕊 ❤

Wi! Uma Fu Sranan
Tania Lieuw-A-Soe (voorzitter)

https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/84378

NDP: Grove schending medisch beroepsgeheim door OM

30 Dec, 2024

Met verontwaardiging heeft de leiding van de NDP kennisgenomen van de inhoud van het persbericht van het Openbaar Ministerie (OM), inzake het obductierapport betreffende onze overleden erevoorzitter, Desiré Delano Bouterse. De NDP is van mening dat het OM met deze verklaring een grove schending heeft begaan van de privacy van de overledene en zijn nabestaanden. Deze handelwijze wordt door ons als lasterlijk en onacceptabel ervaren.

Het OM heeft met het delen van medische details uit het obductierapport niet alleen het medisch beroepsgeheim geschonden, maar ook eenzijdig en zonder enige noodzaak persoonlijke informatie, publiekelijk gemaakt. Dit bevestigt wederom de inconsistentie, partijdigheid en eenzijdigheid waarmee het OM handelt. Er is geen rekening gehouden met de belangen van de nabestaanden, noch met de gevoelens van de grote delen van de samenleving die diep treuren om het verlies van een onbetwiste, vastberaden politieke leider.

Daarnaast moet worden benadrukt dat het OM onterecht suggereert dat er vrijwillig een obductie heeft plaatsgevonden, terwijl het in werkelijkheid gaat om een inbeslagname van het stoffelijk overschot door het OM, gevolgd door een gelaste sectie. Sectie heeft tot doel de doodsoorzaak vast te stellen en de resultaten daarvan dienen uitsluitend voor eventueel verder justitieel onderzoek. Het is onbegrijpelijk dat het OM nalaat te vermelden dat er geen sporen van een misdrijf zijn aangetroffen en dat het hier gaat om een natuurlijke doodsoorzaak.

De NDP betreurt deze gang van zaken en wijst het OM op zijn verantwoordelijkheid om zorgvuldig en respectvol om te gaan met gevoelige informatie, met name in een periode van rouw. Dit soort onzorgvuldige en onnodig grievende verklaringen dragen niet bij aan het vertrouwen in een constitutioneel instituut dat geacht wordt onafhankelijk en rechtvaardig te opereren.

Ondanks deze pijnlijke gang van zaken roept de NDP haar leden op om kalm te blijven en zich niet te laten uitlokken. In deze moeilijke periode houden wij vast aan de waarden en idealen van onze overleden erevoorzitter. Na deze rouwperiode zullen wij onverstoord verdergaan om zijn visie en nalatenschap voort te zetten in dienst van ons land en ons volk.

Wij danken eenieder voor de betoonde steun in deze moeilijke tijd.

Nationale Democratische Partij , NDP ó KENKI a systeem

https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/84364

SURINAMERS DIE ZIJN REGIME ONTVLUCHTTEN OVER DE DOOD VAN BOUTERSE: ‘DECEMBER IS WEER EEN VROLIJKE MAAND’

28 dec 2024 | nrc.nl | Door: Juliët Boogaard

Suriname Desi Bouterse overleed in een maand die voor veel Surinamers een emotionele lading heeft vanwege de Decembermoorden. Bouterse werd er vorig jaar – in dezelfde maand – voor veroordeeld. Drie Surinaamse betrokkenen reageren op zijn overlijden: „Ik zing vanavond het volkslied.”

Auteurs Juliët Boogaard
Gepubliceerd op26 december 2024

De moordenaar is gestorven als moordenaar. Dat is het eerste wat Nirmala Rambocus (74) over het overlijden van oud-president van Suriname Desi Bouterse zegt. Haar broer Soerinder Rambocus was een van de vijftien tegenstanders van de militaire dictatuur van Bouterse die werden vermoord op 8 december 1982, beter bekend als de Decembermoorden. 42 jaar

na de moorden, en op een paar dagen na exact een jaar na zijn definitieve veroordeling daarvoor, is Desi Bouterse woensdag op 79-jarige leeftijd overleden.

Nirmala Rambocus was een van de nabestaanden die vlak voor de verjaring van de misdaden in 2000 met succes het Openbaar Ministerie van Suriname verzocht het strafrechtelijke onderzoek in te stellen dat uiteindelijk tot de veroordeling leidde. Die veroordeling is haar veel waard, ook nu Bouterse is gestorven voordat hij zijn straf kon uitzitten – na zijn veroordeling sloeg hij op de vlucht. „Hij heeft zijn straf ontlopen, maar gaat de geschiedenis in als veroordeeld moordenaar.”

Foto

Olivier Middendorp „Hij heeft zijn straf ontlopen, maar gaat de geschiedenis in als veroordeeld moordenaar.” Nirmala Rambocus

Vorig jaar vertelden Rambocus en twee anderen in NRC over de impact van de gebeurtenissen in 1982 op hun leven. Ze moest Suriname ontvluchten na de Decembermoorden en kwam er, afgezien van een enkel bezoek, niet meer terug. Ze voelde zich er niet veilig. Het liefst zou ze haar laatste jaren in het land doorbrengen, zei ze tegen NRC, „maar ik heb nog steeds geen garantie dat het veilig is. De moordenaars lopen nog vrij rond.”

Wat de dood van Bouterse betekent voor haar relatie met Suriname en een mogelijke terugkeer weet ze nog niet – hij is er niet meer, maar andere misdadigers van die tijd zijn er nog wel, zegt ze. „En ik heb hier in Nederland, hoewel onvrijwillig, inmiddels mijn weg gevonden.”

Ook Kitlyn Tjin A Djie (71) bleef lang weg uit Suriname. Ze woonde in 1982 al in Nederland voor haar studie maar was destijds op familiebezoek in Suriname. Ze nam die bewuste avond op aandringen van haar moeder het laatste vliegtuig terug naar Nederland. Suriname was niet meer veilig. Vijftien jaar lang bleef ze weg uit haar thuisland, twintig jaar lang sprak ze niet over de gebeurtenissen. De laatste jaren is ze gaan praten. Met familie, vrienden, mede-Surinamers. Daardoor heeft ze het een plek kunnen geven. „Ik hoop dat Suriname daar ook klaar voor is.” Het nieuws over Bouterse geeft haar het „ongelooflijke verlangen” erheen te gaan.

Nu kan het helen beginnen, is het eerste wat ze dacht toen ze over de dood van Bouterse hoorde. Haar zus appte woensdagochtend vanuit de kerkdienst het nieuws door. „Kerstmis is niet de tijd waarin we allerlei vreselijke gedachten moeten uitspreken, maar dit kun je misschien wel gerechtigheid noemen”, zegt Tjin A Djie. Dat Bouterse hierdoor zijn gevangenisstraf ontloopt, deert haar niet: „Hij wordt door Suriname niet herinnerd als held maar als crimineel. We weten niet waar hij was, maar hij bracht zijn laatste jaar door op de vlucht.”

Foto Olivier Middendorp

„Ik heb een groot deel van mijn leven in een kistje gestopt. Dat voelt als verlies.”

Kitlyn Tjin A Djie

Wat zij om zich heen – zowel in Suriname als in de Surinaamse gemeenschap in Nederland – veel ziet: families zijn uit elkaar gevallen. De dictatuur van Bouterse (1980-1988) spleet het land, de één zag hem met zijn beloftes als verlosser, de ander zag hem als moordenaar en corrupte dictator. Een verleden zo complex als dat van Suriname verwerken en bespreekbaar maken, kost tijd, zegt Tjin A Djie. „Ik wens dat zijn dood dat proces versnelt. Dat is ook een oproep aan grootouders die die tijd meemaakten: vertel de verhalen aan je kinderen en kleinkinderen.”

Dat is lastig, weet ze, omdat er hoe dan ook verdriet achter zit. „Of dat nou is omdat je achter iemand stond die er niet meer is en schuldig is bevonden aan verschrikkelijke misdaden, of omdat zijn misdaden je persoonlijk hebben geraakt.” Ook voor haar brengt het emotionele herinneringen naar boven. „Ik heb een groot deel van mijn leven in een kistje gestopt. Dat voelt als verlies.”

Ook bij Rambocus komen herinneringen boven. Jarenlang ging ze elke achtste van de maand naar het Surinaamse consulaat in Amsterdam om te protesteren, een wake voor de slachtoffers te houden en het volkslied te zingen. Wi mu’ seti kondre bun, we moeten het land goed doen, citeert ze. Ze vindt het moeilijk nu al woorden te geven aan haar gevoel. „Verward, opgelucht, emotioneel: ik moet het nog verwerken.” Het belangrijkste, vindt zij, is dat Bouterse hierdoor geen amnestie meer kan krijgen – iets waar zijn partij NDP al op hintte, mocht zij de verkiezingen van mei 2025 winnen.

Foto Olivier Middendorp

„Nu is Suriname bevrijd van de ellende.”

Moen Nehal

De vloek van de burgers van Suriname rustte op Bouterse, zegt Moen Nehal (72), en heeft hem nu zijn leven gekost. „We zeggen dit soort dingen eigenlijk niet, maar hij heeft zoveel ellende veroorzaakt, dat ik blij ben om zijn dood.” Ook zij ontvluchtte haar geboortegrond. Terugverhuizen gaat niet meer. „We hebben ons hier nu gevestigd met kinderen en kleinkinderen”, maar ze gaat voortaan met een ander gevoel op bezoek. „Dit geeft rust in mijn hart.”

Al zal ze bepaalde plekken waar ze voor die tijd graag kwam, blijven vermijden. De Waterkant in Paramaribo bijvoorbeeld, de oudste straat van de stad langs de Surinamerivier, die begint bij Fort Zeelandia – de plek van de moorden. Of het binnenland, waar tussen 1986 en 1992 een verwoestende oorlog woedde en waar militairen van Bouterse het ‘Bloedbad van Moiwana’ aanrichtten door in dat binnenlandse dorpje 39 onschuldige dorpelingen dood te schieten, op zoek naar tegenstander en rebellenleider Ronnie Brunswijk (de huidige vicepresident).

Desondanks is december weer een vrolijke maand geworden, zegt Nehal. Die maand was voor haar – en voor heel Suriname, denkt zij – juist altijd moeilijk. „Nu is Suriname bevrijd van de ellende.” Aan het kerstdiner zal ze het volkslied zingen.

https://surinamenieuwscentrale.com/surinamers-die-zijn-regime-ontvluchtten-over-de-dood-van-bouterse-december-weer-een-vrolijke-maand

In mei 1996 is Desi Bouterse op verkiezingscampagne voor zijn partij NDP. Foto Vincent Mentzel

OP DE VLUCHT OVERLEDEN BOUTERSE HAD EEN HELD VAN DE NATIE KUNNEN ZIJN, MAAR DROEG ALTIJD ZIJN BESMETTE VERLEDEN MET ZICH MEE

28 dec 2024 | nrc.nl | Door: Hans Buddingh

Waren het tranen van berouw of zelfmedelijden in de ogen van de nieuwe president? Een bevriende jurist had, onder vier ogen, tegen Desi Bouterse gezegd dat hij de held van de natie had kunnen zijn als hij niet verantwoordelijk was geweest voor de Decembermoorden van 1982. Het was de dag nadat Bouterse op 12 augustus 2010 was beëdigd als president: een moordverdachte en drugscrimineel – Bouterse was in Nederland bij verstek veroordeeld voor drugshandel – was staatshoofd van de Republiek Suriname geworden.

Desi Bouterse werd

vorig jaar op 20 december in hoger beroep in Paramaribo als hoofdverdachte van de Decembermoorden tot twintig jaar cel veroordeeld. Hij vluchtte vervolgens om arrestatie te voorkomen. Op een schuiladres is Bouterse op 79-jarige leeftijd overleden, zo werd deze woensdag bekend.

Bouterse is wel vergeleken met de spin Anansi uit de Afrikaans-Caribische vertellingen, die iedereen steeds te slim af is. Zeker bij het armere Creoolse volksdeel wekte dat ontzag, bewondering zelfs. Dat Bouterse ex-kolonisator Nederland trotseerde, hielp daarbij.

Bouterse koesterde als jongeman bewondering voor de legendarische Creoolse politicus Jopie Pengel – in de jaren zestig de eerste donkergekleurde premier van Suriname. Hij

had vooral respect voor hoe Pengel zich als echte volksleider manifesteerde – Bouterses vader was een propagandist van Pengel. Zo’n leider wilde hij ook zijn.

Desiré Delano Bouterse, geboren op 13 oktober 1945 in Domburg (district Suriname), is een moksi: een Surinamer van gemengde komaf, met Inheems, Creools en ook Zeeuws bloed. Het verklaart deels zijn electorale aantrekkingskracht: Bouterse wordt in het multiculturele, maar verdeelde Suriname niet direct door een etnische groep afgewezen.

Opgevoed als ‘kweekje’ door een tante gaat hij na de lagere school naar het jongensinternaat van de Tilburgse fraters in Paramaribo. De kantooropleiding aan de Handelsschool maakt hij niet af.

Desi Bouterse was in 2005 lijsttrekker voor zijn NDP, hij werd verkozen als parlementslid. Vijf jaar later werd Bouterse president van Suriname. Foto Vincent Mentzel

Basketballer in Meppel

In 1968 vertrekt Bouterse naar Nederland, zijn vriendin achterna. In Dordrecht werkt hij korte tijd bij slotenfabriek LIPS. Na zijn dienstplicht meldt hij zich bij de Koninklijke Militaire School in Weert. Hij wordt sportinstructeur. Later verdient hij bij met verkoop van auto’s en porno. In Steenwijk, waar in 1972 zoon Dino wordt geboren, dient Bouterse bij het 47ste pantserinfanteriebataljon. Later is hij in het Duitse Seedorf gelegerd.

‘Charmant’ en ‘gezellig’, zeggen mensen die hem in Nederland meemaakten over Bouterse. Eigenlijk een doorsnee burgerman. Buren in Steenwijk leert hij Surinaams koken. Maar hij is ook naar binnen gekeerd. Niemand ziet in hem een echte leidersfiguur. Al is hij een heel goede pelotonscommandant, een perfectionist die voor zijn manschappen alles tot in de puntjes regelt. Mogelijk droegen diezelfde eigenschappen bij aan zijn latere ontsporing. Zijn grote geldingsdrang, en wantrouwen, schrijven mensen die hem goed kennen toe aan gebrek aan liefde in zijn jeugd.

Bouterse keek altijd met plezier terug op zijn Nederlandse tijd. Hij vertelde er jaren later op een receptie in Paramaribo eens over. Met een perfecte imitatie van Theo Koomens commentaar bij schaatskampioenschappen: „Rondje 32, wereldkampioen……!!!”. Omstanders gierden het uit. Typisch Desi.

Hij doet in Nederland mee aan het sociale leven. Zo is Bouterse initiatiefnemer van een estafetteloop van Seedorf naar Den Haag om geld in te zamelen voor de jeugdkankerbestrijding bij de tv-actie ‘Geven voor leven’. Als getraind atleet neemt hij zelf de grootste afstand voor zijn rekening. De bevelhebber der Nederlandse strijdkrachten bedankt hem in een brief. In Meppel wordt Bouterse een sportheld door de basketbalclub naar het regionale kampioenschap te leiden. De Meppeler Courant prijst hem als ‘basketbalmaniak’.

Desi Bouterse, een maand na de coup van 25 februari 1980 onder zijn leiding.

En politiek? „Eigenlijk was ik politiek-ideologisch niet zo geïnteresseerd”, zei Bouterse kort na zijn coup in 1980. Al kocht hij volgens eigen zeggen in Nederland enkele boeken van de Socialistische Uitgeverij Nijmegen (SUN) over derdewereldlanden.

Terug naar Suriname

Kort voor de onafhankelijkheid in 1975 keerde Bouterse met zijn gezin terug naar Suriname. Financieel was dat aantrekkelijk omdat militairen van Surinaamse afkomst een royale aanvulling vanuit Nederland kregen bovenop hun salaris. „Zuiver idealistisch”, noemde Bouterse zijn motieven zelf.

De coupplegers krijgen in 1980 aanvankelijk veel steun. Directe aanleiding voor de coup van zestien sergeanten is een vakbondsconflict: de arrestatie van leiders van de niet erkende militaire bond – opgericht naar Nederlands voorbeeld. Minstens zo belangrijk is onvrede over economische malaise en vriendjespolitiek onder regeringen van de ‘oude’ etnische partijen. „Niemand hoeft mij te komen vertellen wat pinaren [armoede lijden] is”, zegt Bouterse een jaar na de coup, wanneer hij vertelt over zijn administratieve baan als jongeman op suikerplantage Mariënburg waar hij nog met koloniale verhoudingen kennismaakt.

Den Haag geeft de coupplegers het voordeel van de twijfel. De door militairen geïnstalleerde burgerregering krijgt een half miljard gulden (227 miljoen euro) ontwikkelingshulp. Het kabinet komt ernstig in verlegenheid als blijkt dat de Nederlandse militaire attaché contacten met de coupleiders onderhield.

‘Contant’ terugbetalen

Maar de legertop ontpopt zich tot een junta. Bouterse laat zich souffleren door een handjevol links-radicalen, vaak opgeleid aan Nederlandse universiteiten. De couppleger is ook steeds meer in zijn rol gaan geloven. Hij verkeert met leiders als Fidel Castro, maar in een land waar etnische afkomst belangrijker is dan sociale klasse, slaat zijn revolutionaire retoriek niet aan.

Door perscensuur en avondklok groeit de onvrede. Een tegencoup in maart 1982, die op veel sympathie kan rekenen, mislukt maar net. Eind 1982 staat Bouterse tegenover een massale volksbeweging van alle belangrijke maatschappelijke organisaties. Zij eisen verkiezingen, zoals was beloofd. Groot is de vernedering wanneer hij door een politieke staking bij het elektriciteitsbedrijf de premier van Grenada, zijn vriend Maurice Bishop, bij kaarslicht moet ontvangen. Op een bijeenkomst met revolutionairen, onder wie Bishop zelf, waarschuwt een hysterische Bouterse dat hij de leider van vakcentrale Moederbond, Cyrill Daal, ‘contant’ zal terugbetalen.

Pablo Escobar

Bouterse is dan de onbetwiste leider van het Surikartel. Doel: doorvoer van cocaïne uit Colombia, via Nederland naar Europa, en naar de VS. Rechterhand Etienne Boereveen, tweede man in het leger, wordt in 1986 in Miami voor drugshandel veroordeeld.

Op Kerstavond 1990 is een telefoontje vanuit het militaire hoofdkwartier naar het presidentieel paleis voldoende om de burgerregering opnieuw weg te sturen. Volgens Nederlandse justitierapporten beschikten Braziliaanse autoriteiten over inlichtingen dat de coup is georkestreerd vanwege Colombiaans-Surinaamse drugsbelangen – ’s werelds grootste drugsbaron Pablo Escobar was enkele maanden eerder in Paramaribo gesignaleerd. Bouterse en Escobar hadden elkaar volgens politie-informatie en een later opgedoken ooggetuige al in 1983 persoonlijk in Paramaribo ontmoet om afspraken te maken over de cokehandel.

Drugsbelangen spelen ook een rol in de bloedige Binnenlandse Oorlog (1986-1992) met het Junglecommando van Marronleider Ronnie Brunswijk. Eind 1986 overweegt Den Haag – Ruud Lubbers is premier – militair ingrijpen, na een verzoek van de Surinaamse burgerpremier. De Binnenlandse Oorlog, die veel burgerslachtoffers eist, en de drugshandel hebben het land volkomen ontwricht. Velen vermoedden de hand van Bouterse achter verdwijningen en liquidaties, waaronder die van een belangrijke narcotica-inspecteur.

Slimme indiaan

„Deze slimme indiaan krijgen ze nooit te pakken”, zegt Bouterse in 1994. Maar achter het masker van bravoure en machismo gaan angst en gekwetste trots schuil. De Nederlandse justitie heeft dan net een gerechtelijk vooronderzoek naar Bouterses drugshandel aangekondigd. Drie jaar later kost die kwestie de ministers Hans van Mierlo (Buitenlandse Zaken, D66) en Winnie Sorgdrager (Justitie, D66) bijna de kop. Ze hadden ondanks een internationaal opsporingsbevel geweigerd Bouterse te laten aanhouden toen hij in Brazilië opdook.

Bouterse heeft intussen zijn eigen politieke organisatie opgericht: de Nationaal Democratische Partij (NDP). Vooral jongeren voelen zich aangetrokken door het multi-etnische karakter van de partij. Het maakt Bouterse in zekere zin tot een politiek vernieuwer. De partijleiding blijft echter vast in handen van de groep getrouwen – ex-militairen, politici en zakenlieden – die Bouterse al sinds de militaire periode omringen.

Desi Bouterse in 1997 zwaait naar zijn aanhangers.

In mei 1996 is Desi Bouterse op verkiezingscampagne voor zijn partij NDP.

Voor deze nieuwe elite is de NDP – deels met crimineel geld gefinancierd – een lucratief vehikel naar het machtscentrum. In 1996 is het zover. Er zijn sterke aanwijzingen dat het presidentschap wordt ‘gekocht’ met smeergeld voor lokale afgevaardigden in de Verenigde Volksvergadering, waar het staatshoofd wordt gekozen. Politicus Bouterse en drugsbaron Bouterse, ze zijn niet meer los van elkaar te zien. Wegens zijn omstreden antecedenten acht Bouterse de tijd dan nog niet rijp zichzelf te kandideren: hij schuift vertrouweling Jules Wijdenbosch, een voormalige Amsterdamse gemeenteambtenaar, naar voren. Die wordt na een paar jaar door massaal protest tegen corruptie en wanbeleid gedwongen vervroegde verkiezingen uit te schrijven.

Een politieke wederopstanding van Bouterse houdt niemand dan nog voor mogelijk. Maar voor de oud-couppleger is herovering van de macht een noodzaak: het Openbaar Ministerie heeft, op verzoek van nabestaanden, een strafrechtelijk onderzoek naar de Decembermoorden geopend – net voor de verjaring in 2000.

Populisme à la Chávez

Bouterse bezit dan het charisma om de massa in beweging te krijgen. Dat heeft hij jarenlang kunnen cultiveren in het half-open theater van het NDP-partijcentrum, grappen makend, meeswingend op tropische ritmes, zijn tegenstanders ridiculiserend, soms intimiderend. In die typisch Surinaamse sfeer gedijt hij. Tot zijn zichtbare plezier klinkt er geregeld Bob Marley’s ‘I shot the sheriff’ – een nauwelijks verhuld dreigement aan minister van Justitie Chandrikapersad Santokhi (‘Sheriff’), zijn grote politieke opponent, de man die het Decembermoordenproces voorbereidde en eerder als narcotica-inspecteur de drugsjacht op Bouterse leidde.

Bouterses bekering eind jaren negentig tot de ‘volkskerk’ Gods Bazuin wordt door menigeen gezien als een slimme zet: Suriname is een religieus land. Overal laat Bouterse zich zien. Zijn vriend Hugo Chávez, dan president van Venezuela en ook oud-couppleger, inspireert hem als populistisch leider.

Bouterse ziet zijn leidersrol nu in een populistische Latijns-Amerikaanse traditie. Voor het armere volksdeel telt zijn omstreden verleden nauwelijks. Zijn machismo past in de Surinaamse leiderschapscultuur, deels erfenis van een koloniaal verleden.

Desi Bouterse in 1997 tijdens een voetbalwedstrijd in Paramaribo.

Bovendien is Bouterse, intussen opnieuw getrouwd, bereid iedere prijs voor het presidentschap te betalen. Na de parlementsverkiezingen in 2010 sluit hij een pact met zijn vroegere aartsvijand, Marron-politicus Ronnie Brunswijk. Zo weet hij zich bij de presidentsverkiezing in het parlement verzekerd van de benodigde tweederde meerderheid. Hij toont zich dan weer de opportunistische wakaman (hosselaar), steun vergarend door vriendjespolitiek en cliëntelisme.

Gevangene van verleden

Bouterse bleef echter de gevangene van zijn besmette verleden. Hij omringde zich nog steeds met vertrouwelingen van vroeger: lotgenoten die elkaar niet afvallen omdat ze teveel weten van elkaars (niet zelden criminele) verleden. Loyaliteit wordt gekocht, met drugs- en goudconcessies, lucratieve functies en overheidsopdrachten.

DESI BOUTERSE OVERLEDEN (7)