Saamaka Krutu naar aanleiding van excuses slavernijverleden
zaterdag 8 februari 2025
Saamaka Krutu naar aanleiding van excuses slavernijverleden
Een zangkoorgroep deed muzikaal een oproep tot eenheid onder de Saramakaners.
Tekst en beeld Edwien Bodjie
PARAMARIBO — “Wij als Saamaka-volk moeten gezamenlijk tot een standpunt komen, zoals afgesproken met andere leefgemeenschappen, over de excuses die de Nederlandse koning in 2023 heeft aangeboden,” zegt professor Franklyn Jabini van de Werkgroep Saamaka Slavernijverleden (WSS). Hij sprak zaterdagmiddag tijdens een grote vergadering (krutu) in het KKF gebouw die is belegd om te bespreken hoe de gemeenschap zal reageren op deze excuses.
De bijeenkomst is onderdeel van een langer traject. In de afgelopen maanden hebben de leiders van verschillende leefgemeenschappen meerdere overlegmomenten gehad om een gezamenlijk een aanpak te bepalen. “Voorbereiding is essentieel, zodat we als gemeenschap op één lijn zitten over hoe we het beste met deze kwestie omgaan,” zegt Jabini.
“Pas als onze leiders dit hebben goedgekeurd, sturen we onze reactie op de excuses naar Nederland”
Voortraject: van excuses naar consultaties
Na de excuses van toenmalig premier Mark Rutte in december 2022, volgden in juli 2023 de excuses van koning Willem-Alexander. Hierop kwamen de leiders van de tribale volkeren, de inheemse en de Saamaka-gemeenschap samen en besloten zij een brief te sturen naar de Nederlandse overheid.
“In die brief hebben wij aangegeven dat we de excuses hebben aangehoord, maar dat we nog niet direct konden reageren,” legt Jabini uit. “Voordat we een antwoord kunnen geven, moeten we eerst ons volk raadplegen. Bovendien willen we ook eer betonen aan onze voorouders, aan wie deze excuses postuum zijn aangeboden.”
Daarom is ervoor gekozen om binnen de verschillende gemeenschappen krutu’s te houden. Sommige bijeenkomsten vinden plaats in dorpen, andere worden georganiseerd binnen verenigingen zoals de Federatie van Para-Plantages. Ook in districten als Commewijne en Coronie worden discussies gevoerd.
Route naar een gezamenlijk standpunt
Tijdens deze krutu’s worden de meningen en gevoelens van de gemeenschappen verzameld. De bevindingen worden vervolgens teruggekoppeld aan de gemeenschap en in het geval van de Saramakaners doorgegeven aan Graman Albert Aboikoni.
Op basis hiervan zal in Asidonhopo een grote krutu plaatsvinden, waar een definitief Saamaka-standpunt wordt bepaald. Dit standpunt zal daarna worden meegenomen naar een gran krutu, waarin leiders van alle tribale leefgemeenschappen bijeenkomen.
Een redactieteam zal uiteindelijk alle verzamelde inzichten bundelen en een officiële reactie formuleren richting Nederland. “Pas als onze leiders dit hebben goedgekeurd, sturen we onze reactie op de excuses naar Nederland,” zegt Jabini.
De granman was vandaag niet aanwezig bij deze krutu, omdat het een bijeenkomst is van het Saamaka-volk zelf. “Hij wacht op ons om onze bevindingen aan hem te presenteren. “Hij zal deze dan meenemen naar de gran krutu, waar hij samen met zijn collega-leiders van andere leefgemeenschappen verder zal besluiten hoe te handelen.”
Geheimhouding en gezamenlijke reactie
Volgens Jabini mag er nog niet worden gepubliceerd welke conclusies tot nu toe uit de gesprekken naar voren zijn gekomen. “De granman moet als eerste op de hoogte worden gesteld, want het is belangrijk dat wij onze gemeenschap en leiders eerst informeren, voordat we Nederland een officiële reactie geven.”
De WSS wordt vertegenwoordigd door onder anderen Kapiteins Leo Bannafoo en Ifna Vrede, die hebben beiden het woord gevoerd tijdens de krutu. Basia Celcius Poeketi fungeerde als ceremoniemeester.
De bijeenkomst begon met het zingen van het Surinaamse volkslied, gevolgd door het bespelen van de Apintiedrum. Daarna werd een traditioneel gebed uitgesproken, gevolgd door een christelijk gebed. De koorgroep zong voor eenheid onder de Saramakaners.
Jabini sluit af: “Nee, dit proces staat niet los van andere groepen. Het is juist belangrijk dat elke gemeenschap eerst intern overlegt, voordat we gezamenlijk een grote bijeenkomst houden.”
Kapitein Ifa Vrede tijdens haar toespraak.